Ищхъэрэ Къаукъаз

Ищхъэрэ Къаукъаз — КъуэкӀыпӀэ Еуропэм щыщ щӀыпӀэщ, Урысейм хиубыдэу.

Хэкумэтхыр

Ищхъэрэ Къаукъазыр къухьэпӀэмкӀэ Хы ФӀыцӀэмрэ Хы МыутӀэмрэ, къуэкӀыпӀэмкӀэ Хы Каспийм я зэхуакум дэлъщ. ИпщэмкӀэ и гъунапкъэр Къаукъаз Ӏуащхьэшхуэ тхым и къущхьэ зэӀухуэпхъымкӀэ ирокӀуэ, КъаукъазщӀыбым къыхигъэкӀыу. ИщхъэрэмкӀэ Гум-Маныч губгъуэм Ищхъэрэ Къаукъазыр къыхегъэкӀырщ КъуэкӀыпӀэ-Еуропей тафэм, и гъунапкъэу ирикӀуэу. Ищхъэрэ Къаукъазым и гупэмкӀэ щылъ тафэ-бгылъэр Ӏыхьищу гуэшащ:

• Ищхъэрэ-КъухьэпӀэ Къаукъаз

  

  Ӏуащхьитху бгылъэм и теплъэ

  • МыутӀэ губгъуэ (Тэнрэ Псыжьрэ я зэхуакум дэлъ губгъуэжь)
  • Басэ губгъуэ (Псыжъ и сэмырабгъумкӀэ Уэрпрэ Лабэжьрэ я зэхуакум дэлъ губгъуэжь)
  • Псыжьыпэ (Темэн хытӀыгуныкъуэр хиубыдэу)
• Къаукъазыку
  • Шэнт бгылъэ
  • Тэрч бгылъэ, абыми хыхьэ: Сэнджытх, Тэрчытх
  • ЯпэреитӀым я зэхуакум дэлъ тафэм Ӏуащхьитху (Бещто) щӀыпӀэр дэлъщ.
• Ищхъэрэ-КъуэкӀыпӀэ Къаукъаз
  • Гум губгъуэ
  • Сэтей

Жылэр

Уеблэмэ и инагъкӀэ щӀыпӀэшхуэкъым, ауэ лъэпкъ дэсым я бжыгъэкӀэ Урысей къэралым япэрей пӀэр еубыдщ. Лъэпкъым я нэхъыбэхэр къаукъаз расэхэм (арменойд расэ, къаукъаз расэ, каспий расэ, понтид расэ) щыщщ.

Лъэпкъхэр

КъаукъазыбзэкӀэ псалъэ лъэпкъхэр:

• Абазэ-Адыгэ лъэпкъхэр:
  • Абазэхэр, Азгъэхэр
  • Адыгэхэр
  • Убыххэр
• Дэгъыстэн-мышгыч лъэпкъхэр:
  • Дэгъыстэн лъэпкъхэр

    

    Лак (дэгъыстэн лъэпкъ) бзылъхугъэхэр, фащэ ящыгъуу

  • Мышгычхэр
  • Ингушхэр

ТуркубзэкӀэ псалъэ лъэпкъхэр:

• Балъкъэрхэр
• Къэрэшейхэр
• Къумукъухэр
• Нэгъуейхэр
• Тыркумэнхэр
  • Монгол лъэпкъ къуэдзэ
    • Къэлмыкъхэр

Индоеуропей бзэ лъэпкъым щыщхэр:

• Осетинхэр