Валенсиэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
цӀ Удaлeнa Категория:Wp/kbd; Дoбaвлeнa Категория:Эспаниэ с помощью HotCat
{{Administrative divisions of Spain}}
59 сатырыр
|Гулъытыгъуэ =
}}
'''Валенсиэ''' ({{lang-es|Valencia}})  — [[Эспаниэ|Эспаниэм]]м и аутоном лъэпкъыгъуэ, къэралым и кумрэ и ишъхъэрэ-къуэкӀыпӀэ лъэныкъуэм хэт. И къалэ нэхъышъхьэр икӀи и къалэ нэхъ ину щытыр [[Валенсиэ (къалэ)|Валенсиэ]]. Хэкур провинциэ щыкӀэ гуэча: [[Аликантэ (провинциэ)|Аликантэ]], [[Валенсиэ (провинциэ)|Валенсиэ]], [[Кастейон (провинциэ)|Кастейон]] джоуэ, аищыри я кӀуэцӀым куей 34-кӀэ зэхокӀыжьхэ.
 
== Тхыдэр ==
ШӀыпӀэм пэсыреуэ иса лъэпкъыр [[Иберийхэр|иберийху]] щытахэ, гуп-гупурэ зэшъхьэщыкӀху: ишъхъэрэ лъэныкъуэм - — ''contestanos-хэр'', икум исахэр - — ''edetanos-хэр'', ишъхъэрэ лъэныкъуэм - — ''ilercavones-хэр''. [[Иберийхэр|Иберийхэм]] хымкӀэ щэхуэн Ӏохугъуэхэм пылъхэт [[Алъыджхэр|алыджхэм]], [[Финикийхэр|финикийхэм]], [[Карфагенхэр|карфагенхэм]].
 
[[Хьэрыпхэр|Хьэрыпхэм]] я ӀэнатӀэр Валенсиэ Лъэпкъыгъуэм щыхэхьэр VIII-XIIIVIII—XIII лъэхъэнэхэм, XI лъэхъэнэм нэс шӀыпӀэр къуаджэ-къуаджу зэхэтт, къалэшхуэ Ӏэмэ имыӀу.
 
Иджырей Валенсиэр къэрал хуэду щызэфӀэувар XIII лъэхъэнэм [[Пэштыхьей Валенсиэ|Пэштыхьей Валенсиэ]] къыщыхэкӀам. [[Арагоным и Хайме I|Арагоным и Хайме I-м]] чыристэныдзэ мыслымэнхэм пигъувэну къэралым къыречэ, и дзэм хэтхэр [[Арагон|Арагонымрэ]]ымрэ [[Каталониэ|Каталониэмрэ]]мрэ щыщ. 1208 гъэм Валенси Пэштыхьей къыхокӀыр къэрал хуит хуэду.
 
1707 гъэм пэштыхь [[Филипе V (Эспаниэ пэштыхь)|Филипе V-м]] Валенсиэ Пэштыхьейр еубыд.
 
Иджырей [[Эспаниэ|Эспаниэм]]м хуитыныгъэ иӀэным пылъын щыкӀидзэр Валенсиэ Хэкур 1936 гъэм, [[ЕтӀуанэ Эспаниэ Республикэ|ЕтӀуанэ Эспаниэ Республикэм]], ауэ джылэ зауэ къожьэри а проэктыр къагъанэ.
 
1977 гъэм [[Франко Франсиско|Ф. Франко]] дунем ехыжьа яуж, ныкъуэ къалъыту аутоном пӀалъэ ират. 1982 гъэм аутоном пӀалъэ псоуэ хэкум егъуэтыр.
 
== Хэкумэтх ==
[[FileФайл:Serra calderona bosc.jpg|left|thumb|220px|Калдерон Ӏуашъхьэ и мэзыр]]
Хэкум и кӀуэцӀым хэт шӀыпӀэр къуэкӀэ-бгыкӀыу щыт, нэхъ лъэгапӀэхэр [[Иберий Ӏуащхьэхэр|Иберий Ӏуащхьэхэм]] ящыщ, провинциэ [[Вленсиэ (провинциэ)|Валенсиэмрэ]] [[Кастейон (провинциэ)|Кастейонымрэ]] хэтхэ. Валенсиэ хэкум хы тӀыгу цӀыку [[Колумбертос хы тӀыгухэр|Колумбертосхэр]] хеубыдэ.
 
Псы нэхъ ину хэкум ежэхыр тӀу: [[Сегура (псы)|Сегурарэ]] ([[Аликанте (провинциэ)|Аликанте]] провинциэм ежэх [[Андалусиэ|Андалусиэм]]м къикӀыу) [[Хукар|Хукаррэ]]рэ ([[Валенсиэ (провинциэ)|Валенсиэ]] провинциэм ежэх [[Кастиджэ - Ла Манча|Кастиджэ - — Ла Манчэм]] къикӀыу).
 
Хы Ӏуфэ зэву ирикӀуэр губгъуэ занкӀыу щыт, къуэкӀэ-бгыкӀэ инхэр имыӀу. Абым пэмыкӀыу Ӏуфэ лъэныкъуэм псыпцӀэ куэд Ӏэмэ иӀэ.
 
Пшахъуалъэ бжыгъи [[Гуардамар дел Сегура|Гуардамар дел Сегура]] идежь иӀэ. XIX лъэхъэнэм пшахъуалъэм пэщыту жыг бжыгъэ хагъэтӀысхьауэ щыта абдежьым, иджы шӀыпӀэр хъумэным кӀэт.
 
Ӏуашъхьэ нэхъ лъагу хэкум хэтхэр: Калдерон - — 1839; Пенияголоса - — 1813  м; Айтана - — 1558  м.
 
== Джылэр ==
Валенсиэм и джылэт пэсырей зэманхэм къыщыкӀэдзауэ шӀыпӀэ лэжьыгъэхэм нэхъ тегъэпсыхьауэ щыт лъэныкъуэхэм дэсхэт, псыхъуэ нэхъ инхэм идежь ([[Виналопо|Виналопо]], [[Сегура|Сегура]], [[Туриа|Туриа]], [[Хукар|Хукар]]), абым пэмыкӀыу кхъухьӀухьэпӀэ къалэхэм, щэхуэнымкӀэ пӀалъэшхуэ зезыхьахэм.
 
Джылэм и Ӏувагъыр нэхъ ину здэщытыр хэкум и кумрэ и ишъхъэрэ лъэныкъуэмрэ.
 
Яужырей илъэс кӀуахэм джылэм я бжыгъэр куэду дэкӀуэя къалэшхуэхэмрэ я англомерациэхэмрэ ([[Торренте|Торренте]], [[Мислата|Мислата]], [[Патерна|Патерна]], [[Бурхасот|Бурхасот]], [[Сан Висенте дел Распеч|Сан Висенте дел Распеч]]).
 
{|border=1 align="center" style="background-color:#FFDD99; "
101 сатырыр
|-style="text-align:center;"
|-
|Къалэ||[[Валенсиэ (къалэ)|Валенсиэ]]||[[Аликанте (къалэ)|Аликанте]]||[[Элчэ (къалэ)|Элчэ]]||[[Кастейон де ла Плана|Кастейон де ла Плана]]||[[Торровиехъа|Торровиехъа]]||[[Ориуэла|Ориуэла]]||[[Торренте|Торренте]]||[[Гандиа|Гандиа]]||[[Бенидорм|Бенидорм]]||[[Сагунт|Сагунт]]||[[Алкой|Алкой]]||[[Элда|Элда]]||[[Патерна|Патерна]]
|-
|style="text-align:center;"|Джылу||796,549||319,380||215,137||167,455||84,348||75,009||72,660||71,429||67,492||61,823||60,931||55,571||54,560
113 сатырыр
 
== Администрациэ гуэчыгъуэр ==
[[FileФайл:ES Valencia Chulilla.jpg|thumb|220px|Чулийа къуаджэ, км 50 хуэдизкӀэ [[Валенсиэ (къалэ)|Валенсиэ]] пэщылъыр]]
Валенсиэ Лъэпкъыгъуэр провинциэ щыкӀэ мэгуэч, езы провинциэхэри куей 34-кӀэ зэхокӀыжьыр.
 
{| class="wikitable" border=1 cellpading="3"
|-
|align = "«center"» colspan = 5 width=600|'''Валенсиэ Лъэпкъэгъум и гуэчыгъуэр'''
|- bgcolor=silver
! <center>'''Провинциэр'''</center>
125 сатырыр
! <center>'''И инагъыр'''</center>
! <center>'''Ӏувагъыр'''<br />цӀыху дэсым</center>
|-
| [[Кстейон (провинциэ)|Кастейон]]
| align="center" | '''135'''
131 сатырыр
| align="right" | 6.632 км²
| align="right" | 89,70 цӀ/км²
|-
|-
| [[Вленсиэ (провинциэ)|Валенсиэ]]
| align="center" | '''266'''
138 сатырыр
| align="right" | 10.763 км²
| align="right" | 236,29 цӀ/км²
|-
| [[Аликанте (провинциэ)|Аликанте]]
| align="center" | '''141'''
144 сатырыр
| align="right" | 5.816 км²
| align="right" | 325,19 цӀ/км²
|-
| '''Псори'''
| align="center" | '''542'''
| align="right" | '''5.029.601 цӀыху'''
| align="right" | '''23.255 км²'''
| align="right" | '''216,28 цӀ/км²'''
|}
157 сатырыр
== ТехьэпӀэхэр ==
* [http://ive.infocentre.gva.es Валенсиэ статистикэм и институт (эспаныбзэ)]
* [http://www.turismoalicanteinterior.com Аликанте хэкум и сайт (эспаныбзэ)]
* [http://www.valenciauruguay.org.uy Официал сайт Монтевидео лъэпкъэгъум (эспаныбзэ)]
 
{{Administrative divisions of Spain}}
{{Spain-stub}}
 
[[CategoryКатегория:Эспаниэ]]
 
[[an:País Valencián]]