Эскиндарышхуэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
цӀ r2.7.1) (робот изменил: tt:Александр Македонияле
цӀ r2.7.2) (робот изменил: nl:Alexander de Grote; косметические изменения
36 сатырыр
334 гъ. ди лъэхъэнэхэм япэм, Антипарыр Еуропэм и тхьэмаду къегъанэ дзэ дэкӀыгъуи (1500 шууэ, 12 мин лъэсу) езы Александырыр Македониэм, Алыджым, фракийхэм я дзэ зэгуэтхэр джоуэ игъусу къажэр-зекӀуэ йожьэ.
 
Япэрей зауэр къажэрхэм здаритар Троэм ипэмыджыжьу Граник и псыхъуэм идежь. Абым щыкӀэдзауэ [[Пэсырей Мысыр|Мысырым]] нэс Александыр зы къалэ, зы быдапӀэ къимыгъану нэса псори иубыдурэ. Мысырым къалэ [[Александриэ|Александриэ]] хелъхьэ, и ӀэнатӀэгъуэр шӀыпӀэ иубыдахэм лъэшу трегъэувэри къажэр пэштыхь [[Дарий III|Дариир]] иубыдыну гугъэ ешъыр, [[Азиэ|Азиэми]] нэхъ кууэ и шӀыпӀэхэм хэхьэн, япэреуэ алыджхэр здэщымыӀэхэм.
 
331 гъ. ди лъ. япэм, гъэмахуэм Александырыр къэжэрхэм я къэралукум нэса, губгъуэшхуэм дзэшхуэ шууэ нэхъыбу зэхэтху [[Дарий III|Дариир]] ежэт македонхэм я дзэм. 331 гъэм и джэпуэгъуэм ди лъ. я. [[Гаугамелэ и зауэ|Гаугамелэ и зауэшхуэр]] екӀуэкӀа, къажэрхэмрэ, лъэпкъ я ӀэнатӀэгъуэм кӀэтхэмрэ я дзэхэр здызэгуаудам. Зауэр екӀуэкӀыху, зэриухынум иджыри хэшъыкӀыгъуэ имыӀа кӀышъэ Дариир хэкуэсыкӀри хэкӀа (яужым дариир и дзэзэшэ дэкӀыгъуам я зым иукӀа). А зауэхэм яуж Александрыр [[Вавилон|Вавилонымрэ]] [[Сузэхэр|Сузэхэмрэ]] ихьэ, къэрал иубыдам и пэштыхь хуэду.
45 сатырыр
[[Къажэр империэ|Къажэр империэр]] иубыда яуж, куэй гуэтахэм шъхьэщыта пщыхэр хуит хъуаху къалъыта. Александыр губзыгъэгъэ зыхэлъ лъэпкъухъуар иубыдын зигугъам [[Курыт Азиэ|Курит Азиэм]] щыщ зекӀуэ бжыгъэхэм хэхьэн хуэя хъуа, илъэсищкӀэ екӀуэкӀахэм.
 
ЗекӀуэ къыпэщылъху иригъэкӀуэкӀхэтэри япэрейхэм ехьчу щытхэтэкъым, лъэпкъ зэхэкӀхэтэр и дзэр, зэрызхурэ, гуп цӀыкӀуху теуэ загъэпшкӀужьхэт, къэрал иубыдауэ игугъэхэтэм аткӀэмыкӀыу зыкъэӀэтыгъэ ирагъэкӀуэкӀт, Александырым и къытехьэгъуэкӀэ гуп игъакӀуэхэр а зыкъэӀэтыгъэхэр ягъэбэяуным шъхьэкӀэ хьэблэхэр псоуэ хагъэкӀуэадэт. А зауэхэр здекӀуэкӀхэтэр [[Бактриэ|Бактриэмрэ]] [[Согдианэ|Согдианэмрэ]] (иджырей [[Афганистэн|Афганистэн]], [[Таджикистэн|Таджикистэн]], [[Узбэчыстэн|Узбэчыстэн]]).
 
Сагдианэм дежь Александырым [[Скифхэр|скифхэм]] я дзэр зэгуиудэ, ипэкӀэ псоми ятэкӀуэфу къалъытэтэр. [[Бактриэ|Бактриэмрэ]] [[Согдианэ|Согдианэмрэ]] я джылэр, Александырыр къынэсу щашъэм дежь къуршхэм хэт быдапӀэхэм дэтысхьэхэр, ӀухьэпӀэ-убыдыпӀэ ямыӀу, ауэ, Александырым тӀум щыгъуи иубыдхэт къэрукӀэ мыхъуми акъылымкӀэ.
 
Согдианэм дежь къалэ Александриэ Эсхата хилъхьа (иджырей [[Худжанд|Худжанд]]), Бактриэм Арахосиэм и Александриэ хилъхьа (иджырей [[Кандагар|Кандагар]]). Абдежьым, Бактриэми фыз къича [[Роксана|Роксана]].
 
326 гъ. ди лъ. я. Согдианэмрэ Бактриэмрэ я джылэ псоуэ къэнахэм Александрым и ӀэнатӀэгъуэм кӀэхьахэ. А гъэдыдэм и гъатхэм Александырыр Бакриэ лъэныкъуэмкӀэ индиэ лъэпкъхэм я хэкухэм йохьэри лъэпкъ бжыгъэхэр еубыдыр.
152 сатырыр
[[my:မဟာအလက်ဇန္ဒား]]
[[mzn:اسکندر (مقدونی شاء)]]
[[nl:Alexander III de Grote]]
[[nn:Aleksander den store]]
[[no:Aleksander den store]]