Мэзбжэн версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
22 сатырыр
}}
 
'''Мэзбжэн''' ( [[Латиныбзэ|лат-бз.]]: ''Capreólus capreólus'', [[Урысыбзэ|ур-бз.]]: ''Косуля европейская'' ) - шэрыпl псэушъхьа, шъыхь лъэпlкъым ящыщу.
 
== Аплъэпlкъыр ==
 
Шъыхь мы иным ехьч, пlкъы кlэкl иlу, икlэ лъэныкъуэр нэхъ бгъуэуэ щыту игупэ лъэныкъуэм нэхърэ. Яхьалъагъыр хъухэм - кг. 22-32, якlыхьагъыр - см. 108-126, ялъэгагъыр - см. 66-81. Бзыхэр нэхъ цlыкlухэ, ауэ хъухэмрэ бзыхэмрэ яаплъэпlкъыр lэуэ зэшъхьащыкlкъым.
 
Line 31 ⟶ 30:
 
=== Бжъакъуэ ===
Бжъакъуэ зиlар хъухэра, ину щытхэкъым ( см. 15-30 якlыхьагъу, см. 10-15 язэхуакум дэлъу ), занду къыхэкlху ишъхьам идежь тlэкlу гъэчахэ икlагъымкlэ нэхъ зэбгъэдэтхэ.
 
Бжьакъуэхэм къэкlын щыкlадзэр чырыр мэзипlлl щыхъум идей, илъэс-илъэсрэ ныкъуэрэ щыхъукlэ бач цlыкlуитlу щытхэ см. 10-15 хъууэ. Щызэфlэувэхэр илъэсищ щырикъум идей.
Бжъакъуэ зиlар хъухэра, ину щытхэкъым ( см. 15-30 якlыхьагъу, см. 10-15 язэхуакум дэлъу ), занду къыхэкlху ишъхьам идежь тlэкlу гъэчахэ икlагъымкlэ нэхъ зэбгъэдэтхэ.
 
Бжьакъуэхэм къэкlын щыкlадзэр чырыр мэзипlлl щыхъум идей, илъэс-илъэсрэ ныкъуэрэ щыхъукlэ бач цlыкlуитlу щытхэ см. 10-15 хъууэ. Щызэфlэувэхэр илъэсищ щырикъум идей.
 
Гъэ къэс бжъакъуэхэр япохур жэпуэгъуэ-дыгъэгъазэм, япэ кlышъэ жьхэм, яужкlэ нэхъ кlалэхэм. Кlэхэм къэкlын щыкlадзэр зы мазэ текlа яуж. Псоуэ къэкlауэ, щызэфlэувэхэр гъатхэпэ-мэлыжьыхьым; мэлыжьыхь-накъыгъэм бжъакъуэхэр быдэ мэхъухэри жыгхэм япlкъымрэ, къудамэхэмрэ щахъуэн кlадзэ, фэ къытенэжьахэр кlэраху
 
=== Фэр ===
 
Ин хъуахэм я фэр зыуэ, мы къуэлэну щыт, хъухэмрэ бзыхэмрэ яри зэхуэду. Шlымахуэм япкъыр псыфу иэ псыфэ-гъуабджу щыт, зэзэмызэкlэ хуэплъыжьу, икlыбагъым тхыцlэм идежь гъуабдж-къуафlцlэ хъууэ. Икlагъымкlэ ныбэмрэ лъакъуэхэмрэ ядекlэ нэхъ хужьу мэхъу, гъуэжьыфэ-пшахъуэфу. Лъакъуэ кlыбхэм ишъхьам идежь, кlапэм ихъуреягъыр хужьу иэ плъыжьыху щыт. Лъакъуэхэр икlагъымкlэ плъыжьыху хъуурэ йххэ. Шхьамрэ тхьакlумэхэмрэ кlыфэм хуэду щытхэ, иэ тэкlу нэхъ гъуэбджафэхэ. Жэпlкъкlагъыр хужьу щыт пэм ихъуреягъымрэ, lупашъхьамрэ фlыцlу щытхэ.
 
Line 45 ⟶ 42:
 
=== Чырхэм яфэр ===
 
Чыр къалъхуагъакlэхэм яфэр уэгу щыт, къэкlыгъэхэм къыхимыгъэщу. Езы фэр гъуэжь-плъыжьыфу щыт, ныбэмкlэ пшахъуафу щыту. Кlыбымрэ бгъумкlэ щырыщу хужь хэпхъауэ ирокlуэ. Икумкlэ ирикlуэхэр нэхъ къыхощхэ. Мазэ 2-3 идей, фэр нэхъ къуафlцlэ мэхъур, гъуабджафэ-плъыжьыфэ хъууэ. Цы плъыжьфэр къыхэкlыурэ уэгу хэлъахэр хом-хомурэ хокlыжьыр
 
== Здэпсохэр ==
 
Мэз бджэнхэм яшlыпlэ здэпсом Еуропэ псор хеубыдэ Урысейм и еуропэ лъэныкъуэри дэкlыгъу. Къаукъаз Кlыбыр, Япэрей Азиэ ( Тыркур, Шамыр, Иракым ипшъэ-къуэкlыпlэр, Ираным икъуэхьапlэ ) Ливанымрэ Джуртымрэ мэз бджэнхэр къынэжьакъым.
 
Line 55 ⟶ 50:
 
== Зэрзэшъхьащыкlхэр ==
 
Еуропей мэз бджэныр шlыпlэ здэпсом елъытауэ зэшъхьащокlыр ифэр, иинагъыр. Апхуэдэм здэпсоумкlэ лъэпlкъ цlыкlу-цlыкlурэ ягуэчу зэхагъэкlхэ.
 
Line 65 ⟶ 59:
 
== Сурэтылъэ ==
 
<gallery perrow=5>
File:Capreolus capreolus p.jpg