Алыджей версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
цӀ Bot: Migrating 217 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41 (translate me)
цӀNo edit summary
38 сатырыр
|Гулъытыгъуэ = <references/>
}}
'''Алыджей''' ([[Алыджыбзэ|ал-бз.]] Ελλάδα; и цӀэр псоуэ  — Алыджей Республикэ; тхыдэмкӀэ ицӀэр  — Ελληνική Δημοκρατία)  — [[Еуропэ|Еуропэм]]м и ипщэ-къуэкӀыпӀэм хэт хэку, Бэлкан тӀууащӀэм тету. ИщхъэрэмкӀэ и гъунапкъэр [[Албаниэ]], [[Республикэ Македониэ|Македониэм]], [[Болгариэ|Болгариэм]]м ядежым ирокӀуэщ, ищхъэрэ-къуэкӀыпӀэмкӀэ  — [[Тырку|Тыркум]]м. КъуэкӀыпӀэмкӀэ [[Хы Эгей|Хы Эгейр]]р Ӏулъщ, къухьэпӀмкӀэ  — [[Хы Ионэ|Хы Ионэр]]р, ипщэмкӀэ  — [[Хы Курыт|Хы Курытым]]ым. Къэралым езы алыджхэм яцӀэмкӀэ теӀуа.
Къалащхьэр  — [[Афинэхэр]]
 
КъухьэпӀэ ицивилизациэ здызэфӀэувар, япэре демократ къэралхэр къыздежьар Алыджейращ.
 
== Хэкумэтхыр ==
Алыджейр [[Бэлкан тӀууащӀэ]]м и ипщэмрэ [[Анадолей]]м къыбгэдэлъ хы тӀыгухэмрэ ящӀыгъуу тет, псори зэхэту км² 131 994 мэхъущ. И гъунапкъэр [[Албаниэ|Албаным]], япэре Югэслау Республикэ [[Республикэ Македониэ|Македониэм]], [[Болгариэ]]м, [[Тырку]]м джоуэ ирокӀуэ. Хы Ӏуфу [[Хы Курыт|Курытым]], абы хэту: [[Хы Ионэ|Ионэ]], [[Хы Эгей|Эгейхэм]] ягъунэхэр. Крит хы тӀыгум ищхъэрэ Ӏуфэр [[Хы Ливий|Хы Ливиим]] Ӏулъщ. Абы нэмыщӀу Алыджейм минитӀ хы тӀыгу хэт, ар къэралым 20  % щӀыпӀэщ.
 
Алыджым ищӀыпӀэр щыуэ бгуэш хъунущ, ар:
* Мэтерикым тет Алыджыр, абы хыхьэ: Македониэ (Флоринэ, Пэллэ), Фракиэ (Родопи, Кавала), Эпир (Теспротиэ, Превезэ), Фесалиэ (Ларисэ, Магнисиэ) Алыджеикур (Фтиотидэ, Фокидэ, Аттикэ). Ионэ хы тӀыгухэри абы хабжэ
* Пелопоннес - — Алыджым и хы тӀыгу нэхъ ин. Еуропэ ицивилизациэм и щӀыналъэр, къыздикӀар аращ, Аркадиэ, Лакониэ, Месиниэ...Месиниэ… хэкухэр здэщыӀар абдеж.
* [[Хы Эгей]] и хы тӀыгухэр, абы янэхъ инхэр Крит - — Алыджейм и нэхъ ин, Еуропэм 8-рей (8259 км²), Эвбеэ - — Критым яуж етӀуанэу (3654 км²).
 
== Администрациэ гуэшыгъуэр ==
Алыджейр къедзыгъуэ 13 зэхэтщ, ахэр 54 номэ-кӀэ (префектурэ) гуэшащ. Абы нэмыщӀу зы аутоном къедзыгъуэ иӀэщ - — [[Айон-Орос]], Афон Ӏуащхьэм игъунэгъу. Ар шоджэн къэрал, ӀэнатӀэр зыӀыгъыр - — хасэ, чылисэ 20-кӀым ящыщу.
{| class=wikitable
|+ Алыджейи и администрациэ гуэшыгъуэр
|-
| [[FileФайл:Kallikratis dioikisi.png| left| 320px| Алыджейм и къедзыгъуэхэр]] ||
* <span style="background: #ADFF2F;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 1. [[КъуэкӀыпӀэ Македониэмрэ Фракиэмрэ]] <br />
* <span style="background: #4682B4;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 2. [[Курыт Македониэ]] <br />
74 сатырыр
 
== Къалэ нэхъ инхэмрэ, джылэ дэсымрэ ==
* [[Афинэхэр]] - — 745, 514
* [[Фесалоники]] - — 363, 987
* [[Пирей]] - — 175, 697
* [[Патрас]] - — 160, 400
* [[Гераклион]] - — 130, 914
* [[Перистери]] - — 137, 918
* [[Лариса]] - — 124, 394
* [[Калифеэ]] - — 109, 609
 
== Лэпкъ дэсхэр ==
Нэхъ лъэпкъ ин къэралым исыр [[алыджхэр]]ащ - — 90 %. Лъэпкъхэр Алыджейм иджыри къыздынэсым динымкӀэ зэрагуэшыр ([[Уэсмэн империэ]]м и хабзу къэнауэ)
* Фракымрэ Додикан хы тӀыгухэм дэс мыслимэнхэр, [[тыркухэр]] яхэту - — 1 %
* [[Помакхэр]] (болгарыбзэ зезыхьа лъэпкъ мыслимэн) - — 0,3 %
* [[Цыджанхэр|Цыджан]] мыслимэнхэр - — 0,1 %
 
Этногрэфхэм бзэкӀэ лъэпкъ къыхагъэкӀхэр:
* [[Албанхэр]] - — 4 % (арнаутхэр яхэту)
* Слауаныбзэ зезыхьэ алыджхэр е македон слауанхэр - — 1,2  %
* [[Аромунхэр]] - — 1,1  % (мегленитхэр яхэту)
* Чристэн цыджанхэр - — 0,8  %
* [[Сербхэр]] - — 0,3  %
* [[Хьэрыпхэр]] - — 0,3  %
* [[Журтхэр]] - — 0,05  %
 
{{Geo-stub}}
{{Europe country}}
 
[[Категория:Алыдж]]
[[Category:Алыджей]]
[[CategoryКатегория:Къэралхэр]]