Амазонэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
No edit summary
26 сатырыр
== Нэхъышъхьэ къэӀохугъуэхэр ==
[[File:Amazonas und Reliefkarte.png|thumb|left|шӀыпӀэтхыпхъэp]]
Амазонэм и нэхъыбэр [[Бразил|Бразилым]] хэт, ишъхъэрэипшъэ-къуэхьэпӀэмрэ, къуэхьэпӀэ лъэныкъуэхэмрэ [[Боливиэ|Боливиэм]], [[Перу|Перум]], [[Экуадор|Экуадорым]], [[Колумбиэ|Колумбиэм]] джоуэ хэтхэ. И нэхъыбэмкӀэ [[Амазонэ лъахъшэгъуэ|Амазонэ лъахъшэгъуэм]] ежэхурэ, [[Экуатор|экуаторым]] гъунэгъу пэщылъу, [[Атлантик океан|Атлантик океаным]] холъадэ дунем и нэхъ ин [[Делтэ|делтэ]] ишъу.
 
Амазонэм псы бжыгъэ холъадэхэ, 20 хуэдизыр абыхэм км 1500 фӀокӀыр я кӀыхьэгъкӀэ.
50 сатырыр
Нэхъ консерватор къэлъытэгъуэкӀэ псым кӀыхьэгъу иӀэр 6, 762 км. Ауэ, перу-бразил экспедициэ екӀуэкӀам, 2007 гхэм и бадзэуэгъуэм иухам зэрипшамкӀэ кӀыхьэгъыр 6, 800 км къыхэкӀа<ref>[http://news.nationalgeographic.com/news/2007/06/070619-amazon-river.html Amazon Longer Than Nile River, Scientists Say] National Geografic и хъыбарыкӀэхэр {{Ref-en}}</ref>. Абым псыхъуэм зэхъуэкӀыгъуэ кӀасу зэрекӀуэкӀыр егъэлъагъуэ. И пэм идежь и бгъуагъыр км 300 хуэдиз мэхъур, зэрапшар: [[Кабо до Норте|Кабо до Норте]] щыкӀэдзауэ [[Пунто Патижока|Пунто Патижока]] нэс, хы тӀыгу [[Маражо|Маражори]] хиубыду, и инагъкӀэ [[Даниэ|Даниэм]] хуэдиз мэхъур, псы [[Пара|Парами]] и пэр хэту, и бгъуагъкӀэ км 60 хуэдиз хъууэ. Амазонэм и пэм и делтэ псым игъэпшкӀуфыр [[Хы телъадэгъуэ|хы телъадэ]] - [[Хы текӀыгъуэ|текӀыгъуэхэм]] км 100 хуэдиз мэхъуфыр.
 
Джыпсту, куэд мышъауэ Лимэм и Хэкумэтх Лъэпкъэгъум къызэриӀохуамкӀэ, ар Дунейпсом шъэныгъэ лъэпкъэгъухэми кӀаубыдауэ Амазонэр къызхэжым и зэпэубыдыгъуэхэм иухыгъуэ ирата, [[Перу|ИшъхъэрэИпшъэ Перум]] [[Андхэр|Андхэм]] къыхэжу ягъувауэ, дунем и нэхъ кӀыхьу, [[Нил|Нилым]] км 40-кӀэ и кӀыхьэгъымкӀэ фӀэкӀыу.
 
И къыхэжыпӀэр здыкӀидзэр Апачета къуэм дежь, Ӏуашъхьэ Кеуишам и уэс гъэпсом телъхэм къыхож Арекипа куейм, 5, 170 м лъэгапӀэм; [[Перу|Перум]], [[Колумбиэ|Колумбиэм]], [[Бразил|Бразилым]] хэжурэ км 7, 062-кӀэ [[Атлантик океан|Атлантикым]] носыр. Псы хэлъадэхэм игъусу быбжмэ [[ИшъхъэрэИпшъэ Америкэ|ИшъхъэрэИпшъэ Америкэм]] и къэралибгъум хож джыпӀэ хъуну - [[Бразил|Бразил]], [[Боливиэ|Боливиэ]], [[Перу|Перу]], [[Экуадор|Экуадор]], [[Колумбиэ|Колумбиэ]], [[Венесуэлэ|Венесуэлэ]], [[Гаянэ|Гаянэ]], [[Фрэндж Гуинеэ|Фрэндж Гуинеэ]], [[Суринам|Суринам]] джоуэ.
 
=== Зандэгъуэр ===