Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэр версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
5 сатырыр
|Нып = Flag of South Georgia and the South Sandwich Islands.svg
|Дэмыгъэ = Coat of arms of South Georgia and the South Sandwich Islands.svg
|Гоуидзэр = "Let [or May] the Lion protect his own land" (Аслъэным и щIыр
|Къэрал уэрэдым и цӀэр = ''God Save the Queen''
|Аудио = Rule, Britannia.ogg
39 сатырыр
|Commons = South Georgia and the South Sandwich Islands
}}
'''Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэр''' ({{Lang-en|South Georgia and the South Sandwich Islands}}) — [[Ипшъэ Америкэ|Ипшъэ Америкэм]] хэт къэрал. Къалэ нэхъыщхьэр — [[Грютвикен]]. Къэралым хеубыдэр хы тIыгу Ипшэ Джорджэрэ, абы нэмыщI Ипшэ Сандуичхэ хы тIыгу зэхэт. Хы тIыгухэр Атлантикэ хышхуэм и ипшэ лъэныгъуэмкIэ гъэзахэщ. ЩIыпIэхэр [[Британиэшхуэ|Британиэшхуэм]] хохьэхэр. И инагъыр 3 903 км² мэхъу, цIыхуу щыпсор цIыхуу 30 фIэкI хъукъым.
== Ипшэ Джорджэ ==
Ипшэ Джорджэ — хы тIыгу зэхэт, [[Атлантикэ хышхуэ|Атлантикэ хышхуэм]] ипшэ лъэныкъуэмкIэ гъэзахэу. Хы тIыгу зэхэтым хохьэр — зы хы тIыгушхуэр, нэхъ цIыкIуу зыкъомрэ.
1675 гъэм къызэIуихащ инджылы щэхуакIуэ Антони де ла Роше. Япэу къэзыплъыхьу тепсэлъыхьар цIэрыIуэшхуэ хыерсылI [[Джеймс Кук|Джеймс Кукщ]] 1765 гъэм.
XVIII-XIX лъэхъэнэхэм Ипшэ Джорджэм Инджылым къикIауэ цIыху куэд щыпсохэт хы псэущхьэхэм ешэхэу.
Иджы хы тIыгум щыпсор цIыхуу 30 нэблагъэщ. Гъэмахуэм абыхэм я бжыгъэр хохъуэ, хы тIыгум щыпсо псэущхьэхэр къызэыплъыхьынухэм я фIыгъэкIэ.
== Ипшэ Сандуичхэ хы тIыгухэ ==
Ипшэ Сандуичхэ хы тIыгухэ — [[Атлантикэ хышхуэ|Атлантикэ хышхуэм]] и ипшэ лъэныкъуэмкIэ гъэзахэу хы тIыгу зэхэт. И инагъыр — 310 км². Хы тIыгу зэхэтым хохьэхэр хы тIыгу цIыгу гуп. И нэхъ Iэта щIыр — Iуащхьэ [[Белиндэ]] (1372 м), ар хы тIыгу Монтегуэм тетщ.
Япэу къэзыплъыхьу тепсэлъыхьар [[Джеймс Кук|Джеймс Кукщ]] 1765 гъэм.
Хы тIыгухэм цIыху щыпсокъым. Гъэмахуэм экспедициэхэм къаплъыхьхэ.
== Джабэ Лъэбакъуэ ==
Псым ауэ къыхэщ, джабэ цIыкIухэщ. ЦIырыIуэ щэхъуар IуэрыIуатэщ, а джабэхэм деж эспан кхъухь дыщэ зэрыз щIилъэфауэ. А кхъухьыр IуэрыIуатэхэм я фIыгъэкIэ, хыерсылI куэдым джабэхэр къаплъыхьауэ щтащ, иджыри къаплъыхь къагъуэтын яфIэщIу.
== Псэущхьэхэмрэ къэкIыгъэхэмрэ ==
Хы тIыгухэм дунейр щыщIэIэми псэущхьэ зэмылIэужыгъуэ куэд щопсохэ. Псом нэхъ нэхъ къаплъыхьхэр хы тIыгухэм щыпсо [[вымпIу|вымпIухэращ]]. Ахэм нэмыщI хы тIыгумхэм щопсохэ бзу зэмылIаужыгъуэ, хы псэущхьэ куэдхэр.
== Сурэтылъэ ==
<gallery perrow=12 widths="300px" heights="300px">
File:Aptenodytes patagonicus -Moltke Harbour, South Georgia, British Overseas Territories, UK -seven-8.jpg|Ипшэ Джорджэ щыпсо пшы вымпIухэр
File:King Penguins at Salisbury Plain (5719368307).jpg|Пшы вымпIухэм я колониэ
File:Grytviken settlement.jpg|Грюткивен
File:1989 glacier-grytviken hg.jpg|Хы тIыгухэр къэзыплъыхьхэм ящыщ зы кхъухь
File:Giant petrel flies at soutg georgia.jpg|Албэтрос шыр
File:Waterfall at Stromness, South Georgia (5717917414).jpg|Ипшэ Джорджэм и зы псыкъелъэ
File:A Reindeer at Godthul, South Georgia (5751243513).jpg|Ипшэ Джорджэм щыпсо щыхь
File:SouthGeorgiaIsland-EO.JPG|Ипшэ Джорджэ хы тIыгу щIымахуэм
</gallery>
== Гулъытэгъуэ ==
| |||