Уикипедиэ

Абазэ-Адыгэбзэхэр версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Browse history interactively
← Япэ ит зэгъэзэхуэжыныгъэрКъыкӀэлъыкӀуэ зэгъэзэхуэжыныгъэр →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
1 сатырыр
[[File:Adyghe-Abazian_Language.jpg‎|thumb|220px]]
'''Абазэ-адыгэ бзэхэр''' — къэукъаз бзэхэм изы унагъуэ, ипшъэкъаукъазишъхъэрэкъаукъаз унагъуэшхуэм азэгъуэхэм я гугъэкӀэ хагъыхьа. Бзэ хиубыдэхэр: [[Убыхыбзэ|убыхыбзэ]], [[Адыгэбзэ|адыгэбзэ]], абазэбзэхэр ([[Абазэбзэ|абазэбзэ]] [[Апхъазыбзэ|апхъазыбзэ]]). Убыхыбзэр адыгэбзэм нэхъ игъунэгъу щыт, икӀи нэхъ ехьч ауэ апхъазыбзэми щыщ куэду хэлъ, абы шъхьакӀэ бзэ "курыту" плъытэ хъуну.
 
Абазэ-адыгэ бзэхэм пэмыкӀыу зэреджэхэр ипшъэкъуэхьапӀэкъаукъазыбзэхэишъхъэрэ-къуэхьапӀэкъаукъазыбзэхэ, шӀыпӀэ къыздыхэкӀахэм, здызэфӀэувахэм - ИпшъэИшъхъэрэ-КъуэхьапӀэ Къаукъаз.
 
Урысейм (ИпшъэИшъхъэрэ-Къаукъазым) Апхъазым, къуэкӀыпӀэгъунэгъу лъэныкъуэм (Тыркум, Шамым, Иорданым) щопсалъэхэ, бзэр зэрахьэ. БзэмкӀэ псалъу къалытэр милыуан 1, 100 (?) хуэдиз, Урысейм щыпсохэр хэту (мин 764, 660 (2002 гъэмкӀэ джылэ псо бгъыгъэ ирагъэкӀукӀам).
 
== ЗэӀыхьлъыгъуэ ==
 
Нэхъ къылъытэгъуэ нупшысэгъуэ щыӀэхэм ящыщыр абазэ-адыгэбзэхэр [[Нах-дэгъыстэныбзэхэр|нах-дэгъыстэныбзэхэм]] япхауэ, зэдэкӀыгъуху [[ИпшъэкъаукъазИшъхъэрэкъаукъаз унагъуэ|ипшъэкъаукъазишъхъэрэкъаукъаз унагъуэ]] къыхагъэкӀху. Алтернативэ гупшысэгъуэмкӀэ нах-дэгъыстаным епхыгъуэр тралъхьэ къуэдеуэ ягъэувыр, пкъы кӀэмыту, я зэгъунэгъугъуэм зэхьчыгъуэхэр къыхэкӀауэ лексикэмкӀэ, абым фӀэмыкӀыу, ауэ, фонетикэмрэ морфологиэмрэкӀэ зэшъхьэкӀыгъуэ инхэр яӀу.
 
Гупшысэгъуэ лъэшхэр щыӀэ, абым пэмыкӀыуи лэжьыгъэхэр ирагъэкӀуэкӀыр абазэ-адыгэбзэхэр [[Хаттыбзэ|хаттыбзэм]] (дунем темытыжь, III-II ди лъэхъэнэхэм япэ ящыщ) ирапху.
18 сатырыр
Адыгэ гупыр псалъэкӀитӀу зэхагъэкӀ ([[Урысей|Урысейм]] бзитӀу къалъыту) - [[КӀах псэлъэкӀэ|кӀах псэлъэкӀэмрэ]] [[Къэбэрдей псэлъэкӀэ|къэбэрдей псэлъэкӀэмрэ]]
 
* [[КӀах псэлъэкӀэ|кӀах псэлъэкӀэр]] - [[Адыгэ Республикэ|Адыгэ республикэм]] и нэхъышъхьэбзэм ящыщ, и ипшъэмрэишъхъэрэмрэ и ипшъэишъхъэрэ-къуэкӀыпӀэ лъэныкъуэхэмрэ адыгэ къуэджэхэм щыропсалъэ, абым пэмыкӀыу [[Хы ФӀыцӀэ|хы ФӀыцӀэм]] и Ӏуфэм Ӏут шапсыгъ къуаджэхэм.
 
* [[Къэбэрдей псэлъэкӀэ|къэбэрдей псэлъэкӀэр]] - [[Къэбэрдей-Балъкъэр|Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ]] [[Къэрэшей-Шэрджэс|Къэрэшей-Шэрджэсымрэ]] я нэхъышъхьэбзэхэм ящыщ, къэралитӀым щымыхъукӀэ бзэмкӀэ [[ИпшъэИшъхъэрэ Осетиэ|ИпшъэИшъхъэрэ Осетиэмрэ]] [[Ставропол Къэрал|Ставропол краймрэ]] мэздэгу къэбэрдей дэсхэр иропсалъэхэ.
 
Къэбэрдей псэлъэкӀэм беслъэнеибзэри хохьэ.
30 сатырыр
* [[Апсуабзэ|Апсуабзэ]] (мыдэвей, мыдэжъу) - [[Апхъаз|Апхъаз]] къэралым и нэхъышъхьэбзэ, ирипсалъэр цӀыху мин 90 хуэдиз Апхъазым дэсу, [[Уэсмэн империэ|Уэсмэн империэм]] икӀахэм ящыщ бжыгъэ бзэ зезыхьэ яхэт.
 
* [[Абазэбзэ|Абазэбзэ]] - [[Къэрэшей-Шэрджэс|Къэрэшей-Шэрджэсым]] и зы нэхъышъхьэбзэхэм ящыщ, къэралым и ипшъэишъхъэрэ лъэныкъуэм дэт абазэ къаджэхэмкъуаджэхэм щыропсалъэ. Къаджищыр ашхаруа псалъэкӀэ яӀэ, адрейхэр тапанта пслъэкӀэ.
 
Абазэбзэхэр гтнетикэкӀэ зэгъунэгъу дыду щытхэ зы бзэуэ къэлъытэгъуэ ятыным шъхьэкӀэ. Гу лъытыгъэр ашхаруа псэлъэкӀэр мыдэвейм нэхъ хуэгъунэгъу щыт тапантам нэхърэ.
Къыздырахар: "https://kbd.wikipedia.org/wiki/Абазэ-Адыгэбзэхэр"