Италэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
цӀ Albora7 moved page Урым to Италэ
No edit summary
1 сатырыр
{{Country
|АдыгэцӀэр = Урым Республикэ Италэ
|ИцӀэдыдэр = Repubblica Italiana
|ИцӀэм еуэ = Урымым
|Нып = Flag of Italy.svg
|Дэмыгъэ = Italy-Emblem.svg
|Гоуидзэр =
|Къэрал уэрэдым и цӀэр = Fratelli d’Italia
|Аудио = Inno di Mameli instrumental.ogg
|ШӀыпӀэтхыпхъэм = EU-Italy.svg
|lat_dir = N|lat_deg = 43|lat_min = 0|lat_sec = 0
|lon_dir = E|lon_deg = 12|lon_min = 0|lon_sec = 0
|region = IT
|CoordScale =
|Бзэхэр = [[урымыбзэиталэбзэ]]
|Щыхалъхьар = 1946 мэкъуауэгъуэм и 2
|Къалэ нэхъыщъхьэр = [[Рим]]
|ӀэнатӀэ хабзэр = Парламентым и республикэ
|Къалэ нэхъ инхэр = Рим, [[Милан]], [[Неапол]], [[Турин]]
|Тхьэмадэхэм я пӀэхэр = Президент<br />Премьер-министр
|Тхьэмадэхэр = Джорджио Наполитано<br />МариоМаттео МонтиРенци
|И инагъымкӀэ и пӀэр = 69
|ШӀыпӀэр =301 230
|Псым и процентыр = 2,4
|Этнохоронимыр =
|Джылу дэсымкӀэ и пӀэр = 22
|Джылэр = 60 231 214
|Джылэбжыгъэм и гъэр = 2009
|Джылэм и Ӏувагъыр = 199,8
|ВКӀуП = 2,330 трлн.
|ВКӀуП-р гъэ щатар = 2008
|ВКӀуП-мкӀэ и пӀэр = 10
|ВКӀуП-цӀыхум техуэр = 39 565
|Валутэр = Еуро
|Доменхэр = .it; .eu
|Телефон кодыр = 39
|Къагъэсэбэп зэманыгъуэхэр = +1
|Гулъытыгъуэ = <references/>
}}
'''УрымИталэ''' ({{lang-it|Italia}}, {{Lang-ru|Италия}})
 
Ицlэдыдэр псоуэ — Урым Республикэ Италэ(''Repubblica Italiana'') — къэрал, Еуропэм, ЩӀызыхуаку хы щlыпlэм икум. Къэралым лъэпlкъ "италикэ" ицlэкlэ траlуа. Икъэралгъунэр ишъхъэрэ-къухьапlэмкlэ [[Фрэндж|Фрэнджым]] иде ирокlуэ (икlыхьагъыр - 488 км.), [[Шыуэцарэ|Шыуецарэм]] (740 км.), [[Аустрэ|Аустрэм]] (430 км.) - ишъхъэрэмишхъэрэм, итlанэ [[Слэуенэ|Слэуенэм]] - ишъхъэрэ-къуэкlыпlэмкlэ (232 км). Икlуэцlми къэралгъунэ иlэ [[Вэтикан|Вэтиканымрэ]] (3,2 км) [[Сан-Мэрино|Сан-Мэринэмрэ]] (39 км.)Къалэ lаташъхьар - [[Рим]].
 
[[Апеннин хы тlыгуныкъуэ|Апеннин хы тlыгуныкъуэр]] еубыд, [[Пэдан губгъуэ|Падан губгъуэр]], [[Алп lуашъхьаlуащхьэ|Алп lуашъхьахэмlуащхьэхэм]] я ипшъэ лъэныкъуэр, хы тlыгуу [[Сицилэ]], [[Сэрдиниэ]] цlыкlуи бжыгъэ.Урымыр Италэр Шенгеным хэт къэралхэм ягъусэ.
 
== Нып ==
49 сатырыр
Уенэ Конгрессымрэ Рестоврациэмрэ яуж ныпыр къагъэна, хуитыныгъэм ицlэкlэ тlанэ яlатат ныпыр револуциэхэм 1831, 1848 гъэхэм
 
12-стэтьям УрымыИталэ Конституцэм ит " УрымымИталэм иныпыр - удзыфэрэ, хужьрэ, плъыжьрэ зэхуэдизу къэху тету"
 
== Къэрал дэмыгъэ ==
УрымымИталэм икъэрали къэрал дэмыгъэр щашъар 1948 гъэм, УрымИталэм и Президентпрезидент Энрико Дэ Никола иунафэкlэ. Дэмыгъэм итхыгъэр зышъар Паоло Паскетто, 1946 1947 гъэм конкурс ирагъэкlуэкlахэм 500 нэрыбгэ здыхэтам къыхьауэ.
 
Дэмыгъэм тетыр Вагъуэ хужь, тхууэ игъунэхэр зэхэкlыу ( Рисорджименто иныпым къыхэхауэ ар ), пхъэмыф къудамэхэр, тхьампэхэр ятету ихъуреягъкlэ къэкlуэкlыу ( урымиталэ лъэпкъым илlыгъэмрэ иlадэбымрэ къыригъэкlыу абы ).
 
== Ихэкухэр ==
60 сатырыр
Къалэ lаташъхьар - Рим. Езы къэралыр 20 хэкукlэ гуэча - Валле д'Аоста, Ломбардия, Трентино-Алто Адидже, Фриули-Венеция Джулия, П'емонт, Лигурия, Венето, Тоскана, Умбрия, Эмилия-Роман'я, Марке, Абруццо, Лацио, Молизе, Базиликата, Кампания, Калабрия, Апул'я, Сардиния, Сицилия. ( Сицилиям, Сардиниям, Трентино-Алто-Адидже, Валле-д’Аоста и Фриули-Венеция Джулия адре хэкухэм нэхърэ lанатlэ нэхъыбэ яlа )
 
== Пэсырей УрымИталэ ==
V-III илъэсишъэхэм, ди эрэм ипэкlэ УрымИталэ шlынэлъэр Рим къэралым икум ита, Рим къалэр инэхъышъхьу.
 
== XIV-XVI илъэсишъэхэм ==
А зэманым урымым къалэ-къэрал республику куэд хэтт. УрымымИталэм и северымрэ икумрэ XIV-XVI илъэсишъэхэм апхуэду Венеция хэта - дожи жхуаlахэр нэхъышъхьу хаху. Генуем, Флоренцием, Луккэм иджыри зыпэмыкlы къалэхэм уэркъ лъэпlкъхэм яlыгъу зэфlэувахэ. А зэманым икlэм Урымымрэ [[Джэрмэн|Джэрманымрэ]] Еуропэм зэбгырыдзауэ, зэрмыlыгъу къэнахэтэр.
 
== XX илъэсишъэм ==
1920 гъэм УрымымИталэм иlанатlэм фэшистхэр lуохьа, диктэтурэ яшъыр Бенито Муссолини ( 1922-1936 ) ящъхьащыту. 1929 Латеранскэ тхылъымкlэ Урымым [[Ватикан|Ватиканыр]] хуит къэрал ешъыр. УрымымИталэм [[Эфиоп|Эфиопыр]] еубыд ( 1935-1936 ), [[Албан|Албаныр]] ( 1939 ). Фэшист [[Джэрмэн|Джэрманымрэ]] [[Япон|Японымрэ]] яхохьа. Урымыр 1940 Етlуанэрей дуней зауэм хохьа. 1945 инджылызымрэ америкэмрэ ядзэр урымым иджылэри хэту фэшистхэр трагъэкlыр
 
1946 гъэм УрымырИталэр парламентскэ республикэ мэхъу.
 
== Джылэр ==
УрымымИталэм 60 милыуаным фlокlыр цlыху дэсыр. Еуропэм Урымыр 4-э цlыху къэралым дэсымкlэ, дунем 23-э. Нэхъ lуву цlыхухэр здыдэсыр УрымымИталэм исевери ишхъэрэ Iыхьэращ.
 
== Къалэ нэхъ инхэм джылу дэсыр ==
84 сатырыр
 
== Диныр ==
Рим-Католик чилисэм пылъу УрымымИталэм 57 милыуан дэс, ар 96% УрымымИталэм дэсымисым
 
{{Commons|Category:Italy}}
92 сатырыр
 
[[Категориэ:Къэралхэр]]
[[Категориэ:УрымИталэ]]
 
{{Link FA|ar}}
{{Link FA|hr}}
{{Link FA|mwl}}
{{Link GA|es}}
{{Link GA|is}}