Ӏэвархэр версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
цӀ Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by d:Wikidata on d:Q172717
merge
19 сатырыр
}}
'''Ӏэвархэр''' ([[Ӏэварыбзэ|Ӏэв-бз.]] ''магӀарулал'') — [[Къаукъаз]]ым ис зы лъэпкъщ, Ӏэварыбзэм иропсалъэхэ, динкӀэ мыслимэнхэщ. Лъэпкъым и бжыгъэр мин 912, 090 мэхъур, абым и нэхъыбэр (мин 850, 011) [[Республикэ Дагъыстэн|Дагъыстэным]] исщ.
 
Дагъыстан цIыф лъэпкъ. Ежьхэр зэрызэджэжьхэрэр маарулал. ПчъагъэмкIэ мин-м къехъух. Нахьыбэр Дагъыстаным щэпсэу, адрэхэр - Азэрбэджаным, Чэчэн Республикэм, Темыр Осетией, Къалмыкъым, Грузием, Казахстаным. Абзэ аварыбз, ар дагъыстан къутамэу иберэ-кавказ бзэ унагъом хахьэрэм щыщ. Аварыбзэр диалект пчъагъэу гощыжьыгъэ. Мары ахэм ащыщхэр: салатавыр, хунзахыр, андалалыр, анцухыр, гидатлиныр, карахыр, батлухыр, закатальтыр. А диалектхэм къатекIыгъэу литературабзэ яI, ащ тхэкIэ лъапсэу фэхъугъэр урыс графикэр ары. Джыдэдэм авархэм ахалъытэх ахэм апэблэгъэ дагъыстан лъэпкъ пшIыкIущыр: андийхэр, ахваххэр, ботлиххэр, багулалхэр, годоберинхэр, каратинхэр, тиндалхэр, гамалхэр, бешетинхэр, дидойхэр, кваршинхэр, гунзебхэр, аргинхэр. Авархэр быслъымэных, суннитых. Авар лъэпкъ зэхэуцоным лъапсэу фэхъугъэхэм ащыщых легхэр, гелхэр, каспийхэр, утийхэр. Ахэм къэралыгъоу зэхащэгъагъэм ыцIагъэу аIорэр Серира. А къэралыгъом пачъыхьэу иIагъэмэ ащыщ горэм Авар ыцIагъ. Я 6-рэ лIэшIэгъум авархэр ахэхьэх Авар ыкIи Мехтулин ханствэм. Авархэр бэрэ яшъхьафитыныгъэ фэбэнагъэх, апэу – монголхэм, арабхэм, тыркухэм, персхэм, ыужым – Урыс пачъыхьэм язэуагъэх. ЛIыхъужъэу шейх Щамелэ гоуцогъагъэмэ авархэр ащыщых. I92I-рэ илъэсым авархэр Дагъыстан Республикэм хэхьагъэх. Дагъыстан усэкIошхоу Расул Гамзатовыр авармэ ащыщ.
 
{{Stub}}