Шъэт-Къалэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
59 сатырыр
|категориэ Commons идеж = Stavropol
}}
'''Шъэт-Къалэ''' ({{Lang-ru|Ставрополь}}) 1777-1935 гъ. - Ставропол-Кавказкэ, 1935-1943-Ворошиловск. Ставропольскэ къэралым инэхъышъхьа къалэ.
 
Шъэт-Къалэ 366 мин цlыху дэс, ар Урысе Хэкум джылэ бжыгъэ 2002 гъэм зэрагъэкlуэкlамкэ. Пэмыкlыкlэ 450 мин дэсу ялъытэ.
Къалэм дэсхэр:
* 1)# урыс - 88,7 %
* 2)# ермэлы - 4,3 %
* 3)# укрэинэ - 1,6 %
* 4)# алыдж - 0,6 %
* 5)# къэрэче - 0,5 %
* 6)# урысыху - 0,4 %
* 7)# азэрбэджан - 0,4 %
* 8)# тэтэр - 0,3 %
 
== Тхыдэр ==
[[File:Крепость Ставрополь.jpg‎‎‎‎|left|thumb|''Шъэт-Къалэ быдапlэр'']]
Япэдыду къэна Шъэт-Къалэм иплан тхыпхъэр 1778 гъэм щыщ, тедзамкlэ а зэманым нэхъыфlым хуэфашэт быдапlэ яшътэр. кlыхьу шъауэ къушъхьахъу лъэныкъуэмкlэ зы гъунэр плъэуэ, адрер къэлмыкъ губгъуэм хуэгъэзауэ. Ихъуреягъыр дэтlыкlауэ абы 3,5 м. икуагъу, 6 иэ 9 м. ибгъуагъу. Быдапlэр здагъувынур фlыуэ къыхахат, бгы здытетыр ихъуреягъымкlэ нэхъ лъагэт. Джэкэмкlэ къуэ куу иат Ташлы псыр ежэху, занду къуэкlыпlэмкlэ ехуэху къутырыр здэщытым иде. ишъхъэрэмкlэ, апщыгъуэм нэхъ зыхуэсакъ лъэныкъуэмкlэ къуэуэ щы Мэмайкэ, Мутнянкэ, Жэлэбовкэ псыхэм, быдапlэм ипашъхьам ирикlуэт. Зы псыр быдапlэм и нывэкъалэм де ежэхт, хьаблэм псыну къыкlэжт иджыпсту абде Совецкэ, Дзержинскэ, Жуковэ, Октябрскэ Револуцие урамхэр тет.
 
Тэнэ деи апщыгъуэм быдапlэ здашъым, игъунэгъу къутырхэр тыст. Апхуэду 1778 гъэм Шъэт-Къалэ иде, Хопёрскэ дзэм иштабыр здыщэам, 197 унэу къэзакъхэмрэ урысхэмрэ яуэ, гын здыкlэлъ шlунэ, тучанитl джоуэ дэтт.