Эрнан Кортес версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
цӀNo edit summary
50 сатырыр
 
Экспедициэр гъогу ящӀэгъэхэмкӀэ ежьа [[Юкатан|Юкатан]] хы тӀыгуныкъуэм и Ӏуфэмидежь. Япэреуэ Америкэм и цивилизациэшхуэм щыпэкӀэхуахэр псыхъурей [[Косумел|Косумел]] идежь, апщыгъуэм [[Майахэр|майахэм]] я пщы къэрал Экаб здэщыӀам, тхьэлъэӀупӀу щыта шӀылэжьыгъэм и тхьэ [[Иш Челъ|Иш Челъ]]-гуащэ. Эспанхэм тхьэлъэӀупӀэр трахын якъутэн ягугъэ тхьэлъэӀур зэрагъэкӀуэкӀыр щалъагъум. БзэзэдзэкӀыу япэреуэ яӀэр индей пщылӀ-шъауэ , абым хъыбар къахуиӀуэта Херонимо де Агилияре шъхьэкӀэ, эспан шоджэн, майэхэм яубыдауэ яхэса, я бзэр зэригъашъу. Экспедициэм бзэзэдзэкӀынымкӀэ и нэхъышъхьэ яужым хъуа. 1519 гъэм гъатхэпэм Кортесым формалу [[Юкатан|Юкатаныр]] эспаниэ шӀыпӀэхэм хигъэхьа (ауэ хабзэгъэмкӀэ ар щыхъуар 1535 гъэм къуэдей). Яужым экспедициэр хы ӀуфэмкӀэ ежьа, гъатхэпэм и 14 Табаско и псыхъуэм нэсахэ. Эспанхэр индей къуаджэм теуэхэри ауэ дышъэ зыхуэяр ягъуэтакъым. Табаско идежь Кортесым тыныгъэ куэд къырат индей пщыхэм, дышъэ куэду, бзылъхугъэ 20, абыхэм [[Малинче|Малинче]] яхэту, яужым Кортес и бзэзэдзэкӀрэ и шъхьэгъусэрэ хъуар. Зэуэ чыристан диным хагъэхьа, эспанхэр «дония МаринакӀэ» еджэхэт.
[[File:Zempoala-06.jpg|thumb|left|300px|Тотонакахэм я къалэ нэхъышъхьэ Семполаум къэлыжьа lуашъхьэхэр]]
 
Табаско идежь эспанхэм къэралышхуэ Мешико и хъыбар къашъэр, материкым и кум хэлъу, абым цӀэ «Мексикэр» къыхокӀыр. 1519 гъэм бадзэуэгъуэм Кортес и экспедициэр Мексикэ хыжэм иде къокӀыр, абдежым [[Веракрус|Веракрус]] быдапӀэр халъхьэ, иджырей къалэм км 70 пэщылъу. АбымкӀэ Кортесыр эспан пщым и ӀэнатӀэм занкӀыу кӀохьэр. И джылэм заӀэту пэмыувэн шъхьэкӀэ Кортесым унафэ етыр кхъухьхэр ягъэсыну. Гарнизоныр къэгъанэри Кортесыр къэралыкум йохьэр. Япэреуэ лъэпкъ хэхьахэр тотонакхэра, я къалэ Ӏэташъхьэ Семпоалум Кортесыр зауэншу дохьэ. Абдежьым лъэпкъ хасэ пщы 30-м унафэ къыдахыр [[Ацтекхэр|ацтекхэм]] зауэ иратыну. Иджы Кортес и дзэм и нэхъыбэр къыхэхьа лъэпкъ тотонакхэм ящыщт. Тотонакхэм тхылъ кӀатхэ [[Мексикэ|Мексикэр]] яубыда яуж лъэпкъыр хуиту къэнэну, ауэ а тхылъым итар ягъэзэнкӀэжьакъым эспанхэм.