Эрнан Кортес версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

 

== ТеночтилӀан и хэкӀуэдэгъуэр «Гузавэгъуэ жэшымрэ» ==

Арварадор Кортес щымыӀэхукӀэрэ лъыгъажэ политикэ иригъэкӀуэкӀа, лажьэ зимыӀэ ацтек уэркхэр зэтриукӀауэ, лъэпкъджэку щырагъэкӀуэкӀым. Ацтекхэм лӀатоанэ кӀэуэ хахри - КуилӀауака, зауэм зыхуагъэхьэзырын кӀадза, эспанхэм пэувэну. 1520 гъэм мэкъуауэгъуэм и 24 къалэм Кортес къыгъэзэжьа. Кризисым и зыӀэтыгъуэ нэхъ иним, Мантесумэр хэкӀуэда (1520 гъэм мэкъуауэгъуэм и 27 иэ 30). Эспанхэм зэрджаӀэмкӀэ Монтесумэр зыукӀар индей зызӀэтахэр, индей хъыбарышъэхэмрэ иджырей тхыдэшъэныгъэ лэжьыгъэхэмрэ зэрагугъэмкӀэ Монтесумэр зыукӀар езы эспанхэмра, Ӏэнэмэт зыхуэмныкъуэжь щыхъум.

 

Зэпэубыдыгъу щытыр конкистэ тхыдэм «Отумбэ щекӀуэкӀа зауэ» 1520 гъэм бадзэуэгъуэм и 7, иджырей тхыдэшъэныгъэ лэжьыгъэхэм ао таурыхъхэм ящыщу къалъытэ. Официалу къызэралъытэмкӀэ [[Ацтекхэр|ацтекхэр]] яуж ихьэхэ, ауэ эспанхэм я къэру нэхъ къыхьа, индей дзэр хэкӀуэда. Кортесымрэ и шъэуэгъэ дэкӀыгъумрэ аргуэру гуфӀэгъуэкӀэ къырагъэблэгъахэ [[ЛӀаскал|ЛӀаскал]] идежь, абдежьы нэхъ тэрэзу [[ТеночтилӀан|ТеночтилӀаным]] теуэн зыхуагъэхьэзырын кӀадзахэ. Эспанхэм я къэрур нэхъ къэзыхьар иджыри индейхэм уз хахьахэм гриппымрэ фэрыгъэзымрэ. Фэрыгъэзым ихьар КуилӀауак, абым яуж ацтекхэм я пщыуэ хахыр Куаутемок, абым яуж фӀэкӀа пщы техьэжьакъым. [[ЛӀаскал|ЛӀаскал]] идежь Кортес иде [[Куба|Кубам]] къыкӀауэ дзэ дэӀэпыкъуэгъуэ къынос, артилериэ иджы яӀэ, кхъухьхэр яшъым кӀадзэ. Кхъухьхэр зэпкъырыхауэ индей мылъкузехьэхэм псыхъурей [[Тескоко|Тескоком]] и Ӏуфэм къахьхэр.

 

 

== Мексикэм и тхьэмадэ ==