Япэрей дунейпсо зауэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

 

== Зауэр зэрекӀуэкӀар ==

ШӀыгум и лэныкъуэ бжыгъэм екӀуэкӀт зауэр, ауэ и гъунапкъэ нэхъ инху щытахэр къуэхьэпӀэр [[Белгэ|Белгэмрэ]] [[Фрэндж|Фрэнджымрэ]] я шӀыпӀэм идежь, къуэкӀыпӀэр [[Прусиэ|Прусиэм]], [[Урысей империэ|Урысей империэм]], [[Галициэ|Галициэм]], [[Румыниэ|Румыниэм]]. Зауэр кӀэху екӀуэкӀын ягугъа, мазэ зытӀущ нэхъ имыхьыну.

[[File:RoyalOakatJutland.PNG|thumb|left|Британ зауэ кхъухь Royal Oak Йутлант зауэм идежь, 1916 гъэм]]

[[Джэрмэн|Джэрмэным]] и мурадтэр [[Фрэндж|Фрэнджым]] и дзэр зэгуиуду яужым и къэрууэ хъуар къуэкӀыпӀэмкӀэ хидзу [[Урысей империэ|Урысейми]] текӀу. [[Фрэндж|Фрэнджымрэ]] [[Джэрмэн|Джэрмэнымрэ]] я гъунапкъэхэр фӀыуэ гъэбыдауэ зэрщытым шъхьэкӀэ Шлиффен и гугъэмкӀэ теуэн мурад яшъа, я гунэгъу [[Белгэ|Белгэм]] мы гъэбыда шӀыпӀэм теу, фрэнджхэм я быдапlэ гъэхьэзырахэр ягъэчу гъунапкъэ бгъуэуэ зэгокӀхэри ятоуэ.

 

1915 мэлыжьыхь-нэкъыгъэм инджылызхэр [[Ипыр|Ипыр]] къалэм идежь теуэн кӀадзэ ауэ я къэру къыхькъым. КъуэхьэпӀэмкӀэ зауэ гъунапкъыр дистабилизациу зэрщытыр джэрмэныдзэмрэ аустрэ-венгыр дзэмрэ яшъхьэ къыхуагъэсэбэп, я къэрууэ хъуар [[Урысей империэ|Урысей империэм]] теуэным шъхьэкӀэ ядзыр, зэуэм хыгъэкӀын ягугъу абымкӀэ. Урысыдзэ ӀэшэмкӀэ куэду хуэныкъуар [[Гэлициэ|Гарициэ]], [[Полшэ|Полшэр]], [[Балтикэ къэралхэр|Балтикэм]] и ныкъуэр къыикъэнэн хуэй мэхъур. Ауэ тауэ щымытми [[Урысей империэ|Урысей империэм]] текӀуакъым.

[[File:Wn21-17.jpg|thumb|left|Аустрэ-венгрым идзэр Белградым дохьэ, 1914 дыгъэгъазэм и 30]]

1915 гъэм жэпуэгъуэм зауэм [[Болгариэ|Болгариэр]] хохьэ [[Щанэ алианс|Щанэ алиансым]] я лъэныкъуэ къыштауэ. [[Сербиэ|Сербиэ]] зи хъуреягъыр зэхуэшъа хъуар аустрэ-венгырхэмрэ болгархэмрэ оккупациэ яшъа.