Ӏуащхьэмахуэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
21 сатырыр
}}
 
'''lуащхьэмахуэӀуащхьэмахуэ''' ({{Lang-ru|Эльбрус}}) - lуашъхьаӀуашъхьа Къэукъазым иде, Кэбэрдей-Балъкъэрымрэ Къэрэшей-Шэрджэсымрэ я къэрал гъунэр здырикlуэмздырикӀуэм Къэукъаз lуашъхьашхуэхэмӀуашъхьашхуэхэм ипшъэмкlэипшъэмкӀэ къахэкlыукъахэкӀыу щыт. Еуропэм, Урысейм инэхъ лъагэ уашъхьа.
 
== Хэкумэтх ==
lуащхьитlӀуащхьитӀ иlаиӀа къэхьапlэмкlэкъэхьапӀэмкӀэ щыlамщыӀам илъэгагъыр - 5 642 м. къуэкlыпlэмкlэкъуэкӀыпӀэмкӀэ щыlам - 5 621 м. Я зэхуакум пшъэ дэлъым илъэгагъым 5 200 м. иlаиӀа, езы lуащхьитlымӀуащхьитӀым язэхуакум км 3 хуэдиз дэлъ.
 
== ИцlэхэрИцӀэхэр ==
Нэхъыбэ лъэпlкъхэрлъэпӀкъхэр зэреджэр Элбрус иэ абы ехьч псалэкlэпсалэкӀэ. Псалъэ Элбрусыр ираныбзэм къыхэкlкъыхэкӀ хъун "''Айтибарес''" ( lуашъхьаӀуашъхьа лъагэ ) иэ "''Элбурс''" ( цlууцӀуу, лыд )
 
Адрей цlэхэрцӀэхэр:
 
* ''Элбрус'' - [[Урысыбзэ|урыс]]
38 сатырыр
 
== Тхыдэр ==
1813 гъэм урыс академ Вишневскэм япэреуэ илъэгагъыр ебжыр ( 5 421 м. елъытэ ). Япэреуэ изы lуашъхьамӀуашъхьам щыдэкlуэярщыдэкӀуэяр 1829 гъэм, генерал Эмманеэлыр яхэту. Экспедицэр шъэныгъэ гугъэкlэгугъэкӀэ ежьахэт, абы хэтахэр: акэдем - Адолф Купфер, Эмилий Ленц, Эдуард Минетриэ, Карл Мейер, Иосиф Бернардацци, Янош Бессе. Абы пэмыкlыупэмыкӀыу Эммануэлым урыс дзэм щыщу 650 шъауэ, 350 къэзакъу дэкlыгъуадэкӀыгъуа.
 
Езы lуашъхьаӀуашъхьа дыдэм дэкlуэиндэкӀуэин кlэздзахэркӀэздзахэр: Купфер, Ленс, Мейер, Минетриэ, Бернардацци, къэзакъ 20, гъусэхэмрэ. Ауэ гуп емысам къахьэлъакlынкъахьэлъакӀын кlыдзэрикӀыдзэри дэкlуэинырдэкӀуэиныр я нэхъыбэм ягъэзэжьа. Къэнар нэрыбгипlлlнэрыбгипӀлӀ: Эмилий Ленц, Лысенко къэзакъыр, Соттайхэ Яхьиэрэ, Хьашырхэ Къэлэр джоуэ. 5 300 м. нэсаху, я къэру къымыхьыжьу къэувэlахэкъэувэӀахэ.
 
 
----
 
'''Япэреуэ куъэкlыпlэкуъэкӀыпӀэ лъэныкъуэ lуашъхьамӀуашъхьам дэкlуэярдэкӀуэяр Хьашыр Къэлэр. 11 сэхьатым 10 бадзэуэгъуэм 1829 гъэм.'''
 
----