Ӏуащхьэмахуэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
18 сатырыр
| япэрей дэкӀыгъуэр =
| шӀыпӀэтхыпхъэ =
| commons = ElbrusElbrus—
}}
'''Ӏуащхьэмахуэ''' ({{Lang-ru|Эльбрус}}) - Ӏуашъхьа Къэукъазым иде, Кэбэрдей-Балъкъэрымрэ Къэрэшей-Шэрджэсымрэ я къэрал гъунэр здырикӀуэм Къэукъаз Ӏуашъхьашхуэхэм ипшъэмкӀэ къахэкӀыу щыт. Еуропэм, Урысейм инэхъ лъагэ уашъхьа.
 
'''Ӏуащхьэмахуэ''' ({{Lang-ru|Эльбрус}}) - Ӏуашъхьа Къэукъазым иде, Кэбэрдей-Балъкъэрымрэ Къэрэшей-Шэрджэсымрэ я къэрал гъунэр здырикӀуэм Къэукъаз Ӏуашъхьашхуэхэм ипшъэмкӀэ къахэкӀыу щыт. Еуропэм, Урысейм инэхъ лъагэ уашъхьа.
 
== Хэкумэтх ==
ӀуащхьитӀ иӀа къэхьапӀэмкӀэ щыӀам илъэгагъыр - 5 642 м. къуэкӀыпӀэмкӀэ щыlам - 5 621 м. Я зэхуакум пшъэ дэлъым илъэгагъым 5 200 м. иӀа, езы ӀуащхьитӀым язэхуакум км 3 хуэдиз дэлъ.
 
== ИцӀэхэр ==
Нэхъыбэ лъэпӀкъхэр зэреджэр Элбрус иэ абы ехьч псалэкӀэ. Псалъэ Элбрусыр ираныбзэм къыхэкӀ хъун "''Айтибарес''" ( Ӏуашъхьа лъагэ ) иэ "''Элбурс''" ( цӀуу, лыд ).
 
Адрей цӀэхэр:
 
* ''Элбрус'' - [[Урысыбзэ|урыс]]
* ''Уарп'' - [[осетиныбзэ|осетин]]
Line 38 ⟶ 36:
 
== Тхыдэр ==
1813 гъэм урыс академ Вишневскэм япэреуэ илъэгагъыр ебжыр ( 5 421 м. елъытэ ). Япэреуэ изы Ӏуашъхьам щыдэкӀуэяр 1829 гъэм, генерал Эмманеэлыр яхэту. Экспедицэр шъэныгъэ гугъэкӀэ ежьахэт, абы хэтахэр: акэдем - Адолф Купфер, Эмилий Ленц, Эдуард Минетриэ, Карл Мейер, Иосиф Бернардацци, Янош Бессе. Абы пэмыкӀыу Эммануэлым урыс дзэм щыщу 650 шъауэ, 350 къэзакъу дэкӀыгъуа.
 
Езы Ӏуашъхьа дыдэм дэкӀуэин кӀэздзахэр: Купфер, Ленс, Мейер, Минетриэ, Бернардацци, къэзакъ 20, гъусэхэмрэ. Ауэ гуп емысам къахьэлъакӀын кӀыдзэри дэкӀуэиныр я нэхъыбэм ягъэзэжьа. Къэнар нэрыбгипӀлӀ: Эмилий Ленц, Лысенко къэзакъыр, Соттайхэ Яхьиэрэ, Хьашырхэ Къэлэр джоуэ. 5 300 м. нэсаху, я къэру къымыхьыжьу къэувэӀахэ.
 
 
----
 
'''Япэреуэ куъэкӀыпӀэ лъэныкъуэ Ӏуашъхьам дэкӀуэяр Хьашыр Къэлэр. 11 сэхьатым 10 бадзэуэгъуэм 1829 гъэм.'''
 
----
 
 
 
 
[[Category:Хэкумэтх ( география )]]
[[Category:Wp/kbd]]
 
 
[[am:ኤልብሩስ ተራራ]]