Уикипедиэ

Алыджей версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Browse history interactively
← Япэ ит зэгъэзэхуэжыныгъэрКъыкӀэлъыкӀуэ зэгъэзэхуэжыныгъэр →
Content deleted Content added
VisualWikitext
цӀ r2.7.2+) (робот добавил: pcd:Gréce
No edit summary
2 сатырыр
|АдыгэцӀэр = Алыджей Республикэ
|ИцӀэдыдэр = Ελληνική Δημοκρατία
|ИцӀэм еуэ = АлыджымАлыджейм
|Нып = Flag_of_Greece.svg‎‎‎‎‎
|Дэмыгъэ = Coat_of_arms_of_Greece.svg‎‎‎‎‎‎
15 сатырыр
|Бзэхэр = [[алыджыбзэ]]
|Щыхалъхьар =
|Къалэ нэхъыщъхьэр = [[АфинхэАфинхэр]]
|ӀэнатӀэ хабзэр = Парламент Республикэ
|Къалэ нэхъ инхэр = АфинхэАфинхэр, Салоники, Пирей
|Тхьэмадэхэм я пӀэхэр = Президент<br />ПремьерПремиер-Министр
|Тхьэмадэхэр = Карлос Папулиас<br />Папандреу Георгиос
|И инагъымкӀэ и пӀэр = 96
38 сатырыр
|Гулъытыгъуэ = <references/>
}}
'''АлыджАлыджей''' ([[Алыджыбзэ|ал-бз.]] Ελλάδα; [[Урысыбзэ|ур-бз.]] Греция;и ИцlэдыдэрцӀэр псоуэ — АлыджАлыджей Республикэ; тхыдэмкlэтхыдэмкӀэ ицlэрицӀэр — Ελληνική Δημοκρατία) — [[Еуропэ|Еуропэм]] иишъхьарэми щыlаипщэ-къуэкӀыпӀэм къэралхэт хэку, Бэлкан хы тlыгуныкъуэмтӀууащӀэм тету. ИшъхъэрэмкӀэИщхъэрэмкӀэ и гъунапкъэр [[Албаниэ]], [[Республикэ Македониэ|Македониэм]], [[Болгариэ|Болгариэм]] ядейядежым ирокlуэирокӀуэщ, ишъхъэрэищхъэрэ-къуэкlыгъуэмкlэкъуэкӀыпӀэмкӀэ — [[Тырку|Тыркум]]. КъуэкlыпӀэмкlэКъуэкӀыпӀэмкӀэ [[Хы Эгей|Хы Эгейр]] lулъӀулъщ, къуэхьэпӀмкlэкъухьэпӀмкӀэ — [[Хы Ионэ|Хы Ионэр]], ипшъэмкӀэипщэмкӀэ — [[Хы Курыт|Хы Курытым]]. Къэралым езы алыджхэм яцlэмкlэяцӀэмкӀэ теlуатеӀуа.
Къалащхьэр — [[Афинэхэр]]
Къалэ нэхъышъхьэр — [[Афинэхэ]]
 
КъуэхьэпӀэКъухьэпӀэ ицивилизациэ здызэфlэуварздызэфӀэувар, япэре демократ къэралхэр къыздежьар АлыджыраАлыджейращ.
 
== ШlыпlэрХэкумэтхыр ==
АлыджырАлыджейр [[Бэлкан хы тlыгуныкъуэмтӀууащӀэ]]м и ипшъэмрэипщэмрэ Азиэ цlыкlум[[Анадолей]]м къыбгэдэлъ хы тlыгухэмрэтӀыгухэмрэ якlыгъуящӀыгъуу тет, псори зэхэту км² 131 994 км? мэхъумэхъущ. И гъунапкъэр [[Албаниэ|Албаным]], япэре ЮгэславЮгэслау Республикэ [[Республикэ Македониэ|Македониэм]], Болгариэм[[Болгариэ]]м, Тыркум[[Тырку]]м джоуэ ирокlуэирокӀуэ. Хы lуфуӀуфу [[Хы Курыт|Курытым]], абы хэту: [[Хы Ионэ|Ионэ]], [[Хы Эгей|Эгейхэм]] ягъунэхэр. Крит хы тlыгумтӀыгум ишъхъэрэищхъэрэ lуфэрӀуфэр [[Хы Ливий|Хы Ливиим]] lулъӀулъщ. Абы пэмыкlыунэмыщӀу АлыджымАлыджейм минитlминитӀ хы тlыгутӀыгу хэт, ар къэралым 20 % шlыпlэщӀыпӀэщ.
 
Алыджым ишlыпlэрищӀыпӀэр щыуэ бгуэчбгуэш хъунухъунущ, ар:
* Мэтерикым тет Алыджыр, абы хыхьахыхьэ: Македониэ (Флоринэ, Пэллэ), Фракиэ (Родопи, Кавала), Эпир (Теспротиэ, Превезэ), ФессалиэФесалиэ (Ларисэ, Магнисиэ) Алыджыкур джоуэАлыджеикур (Фтиотидэ, Фокидэ, Аттикэ). Ионэ хы тlыгухэритӀыгухэри абы хабжэ
* Пелопоннес - Алыджым ихыи тlыгухы тӀыгу нэхъ ин. Еуропэ ицивилизациэм ишlыналъэри щӀыналъэр, къыздикlаркъыздикӀар арааращ, Аркадиэ, Лакониэ, МессиниэМесиниэ... хэкухэр здэщыlарздэщыӀар абдейабдеж.
* [[Хы Эгей]] ихыи тlыгухэрхы тӀыгухэр, абы янэхъ инхэр Крит - АлыджымАлыджейм и инэхънэхъ ин, Еуропэм 8-рей (8259 км²), Эвбеэ - Критым яуж етlуанэуетӀуанэу (3654 км²).
 
== Администрациэ гуэшыгъуэр ==
== Хэкухэр ==
АлыджырАлыджейр 13къедзыгъуэ хэкукlэ13 зэхэтзэхэтщ, ахэр 54 номэ-кlэкӀэ ( префектурэ ) гуэчагуэшащ. Абы пэмыкlыунэмыщӀу зы аутоном къэралкъедзыгъуэ иlаиӀэщ - [[Айон-Орос]], Афон lуашъхьамӀуащхьэм игъунэгъу. Ар шоджэн къэрал, lанатlэрӀэнатӀэр зыlыгъырзыӀыгъыр - хасэ, чылисэ 20-кlымкӀым ящыщу.▼
[[Файл:Greece_subnat_blank.svg‎‎‎‎‎|left|thumb|''Хэкухэр'']]
{| class=wikitable
▲Алыджыр 13 хэкукlэ зэхэт, ахэр 54 номэ-кlэ ( префектурэ ) гуэча. Абы пэмыкlыу зы аутоном къэрал иlа - Айон-Орос, Афон lуашъхьам игъунэгъу. Ар шоджэн къэрал, lанатlэр зыlыгъыр - хасэ, чылисэ 20-кlым ящыщу.
|+ Алыджейи и администрациэ гуэшыгъуэр
|-
| [[File:Kallikratis dioikisi.png| left| 320px| Алыджейм и къедзыгъуэхэр]] ||
* <span style="background: #ADFF2F;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 1. [[КъуэкӀыпӀэ Македониэмрэ Фракиэмрэ]] <br />
* <span style="background: #4682B4;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 2. [[Курыт Македониэ]] <br />
* <span style="background: #FF0000;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 3. [[КъухьэпӀэ Македониэ]] <br />
* <span style="background: #8F00FF;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 4. [[Фесалиэ]] <br />
* <span style="background: #008000;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 5. [[Эпир]] <br />
* <span style="background: #FF69B4;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 6. [[Ион хытӀыгухэр]] <br />
* <span style="background: #BDB76B;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 7. [[КъухьэпӀэ Алыджей]] <br />
* <span style="background: #FF6600;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 8. [[Курыт Алыджей]] <br />
* <span style="background: #1E90FF;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 9. [[Пелопонес]] <br />
* <span style="background: #FFD700;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 10. [[Атика]] <br />
* <span style="background: #00FF7F;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 11. [[Крит]] <br />
* <span style="background: #0000FF;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 12. [[Ипщэ Эгей хытӀыгухэр]] <br />
* <span style="background: #800000;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span> 13. [[Ищхъэрэ Эгей хытӀыгухэр]] <br />
|}
 
== Къалэ нэхъ инхэмрэ, джылэ дэсимрэ ==▼
* Афинэхэр - 745, 514▼
* Фессалоники - 363, 987
* Пирей - 175, 697▼
* Патрас - 160, 400▼
* Гераклион - 130, 914▼
* Перистери - 137, 918▼
* Ларисса - 124, 394▼
* Каллифеэ - 109, 609▼
 
▲== Къалэ нэхъ инхэмрэ, джылэ дэсимрэдэсымрэ ==
== Лэпlкъ дэсхэр ==▼
▲* [[Афинэхэр]] - 745, 514
Нэхъ лъэпlкъ ин къэралым исыр Адыджхэра - 90%. Лъэпlкъхэр Алыджым иджыри къыздынэсым динымкlэ зэрагуэчыр (Уэсмэн Къэралым ихабзу къэна)
* [[Фесалоники]] - 363, 987
* Фракымрэ Додикан хы тlыгухэм дэс мыслимэнхэр, тыркухэр яхэту - 1%▼
▲* [[Пирей]] - 175, 697
* Помакхэр (болгарыбзэ зезыхьа лъэпlкъ мыслимэн) - 0,3%▼
▲* [[Патрас]] - 160, 400
* Цыджан мыслимэнхэр - 0,1%▼
▲* [[Гераклион]] - 130, 914
▲* [[Перистери]] - 137, 918
▲* Ларисса[[Лариса]] - 124, 394
▲* Каллифеэ[[Калифеэ]] - 109, 609
 
▲== ЛэпlкъЛэпкъ дэсхэр ==
Этногрэфхэм бзэкlэ лъэпlкъ къыхагъэкlхэр:
Нэхъ лъэпкъ ин къэралым исыр [[алыджхэр]]ащ - 90%. Лъэпкъхэр Алыджейм иджыри къыздынэсым динымкӀэ зэрагуэшыр ([[Уэсмэн империэ]]м и хабзу къэнауэ)
* Албанхэр - 4% (арнаутхэр яхэту)▼
▲* Фракымрэ Додикан хы тlыгухэмтӀыгухэм дэс мыслимэнхэр, [[тыркухэр]] яхэту - 1%
* Слэваныбзэ зезыхьа алыджхэр иэ македон слэванхэр - 1,2 %▼
▲* [[Помакхэр]] (болгарыбзэ зезыхьа лъэпlкълъэпкъ мыслимэн) - 0,3%
* Аромунхэр - 1,1 % (мегленитхэр яхэту)▼
▲* [[Цыджанхэр|Цыджан]] мыслимэнхэр - 0,1%
* Чыристэн цыджанхэр - 0,8 % ▼
 
* Сербхэр - 0,3 %▼
Этногрэфхэм бзэкӀэ лъэпкъ къыхагъэкӀхэр:
* Хьарыпхэр - 0,3 %
▲* [[Албанхэр]] - 4% (арнаутхэр яхэту)
* Джуртхэр - 0,05 %
▲* СлэваныбзэСлауаныбзэ зезыхьазезыхьэ алыджхэр иэе македон слэванхэрслауанхэр - 1,2 %
▲* [[Аромунхэр]] - 1,1 % (мегленитхэр яхэту)
▲* ЧыристэнЧристэн цыджанхэр - 0,8 %
▲* [[Сербхэр]] - 0,3 %
* [[Хьэрыпхэр]] - 0,3 %
* [[Журтхэр]] - 0,05 %
 
{{Geo-stub}}
{{Europe country}}
 
[[Category:АлыджАлыджей]]
[[Category:Къэралхэр]]
 
Къыздырахар: "https://kbd.wikipedia.org/wiki/Алыджей"