ПщылӀыгъуэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
Content deleted Content added
Blanked the page |
цӀ Reverted edits by 206.176.100.20 (talk) to last revision by MerlIwBot |
||
1 сатырыр
[[Файл:Fers esclave.jpg|thumb|220px|ПщылӀ лъэпщэхъухэр]]
'''ПщылӀыгъуэ''' — лъэпкъыгъуэм и зэхэтыкӀэ, зы цӀыхур (пщылӀыр) адрем (гъэпщылӀакӀуэм) еуэ щыщытым дежь. Апэрем [[пщылӀ]] яшъхэтэр [[кӀэсхэр]], шъапхъаджэхэр, шӀыхуэ зтелъхэр, яужым джылэм щыщ цӀыхухэри, лӀыгъэкӀэ ягъэпщылӀхэтэр. Апхуэдэ пщылӀыгъуэр сурэт зиӀэ XIX лъэхъэнэм нэс куэду щыӀа.
== ПщылӀыгъуэм и мыхьэнэмрэ пщылӀым и пӀалъэхэмрэ ==
ПщылӀым нэхъыбэм идежь и къэлъытэгъуэ хураттэр хьэпшыпым хуэдэм. ПщылӀхэр нэхъыбэм я къэрур лэжьыгъэм къэгъэшъхьапэн къуэдем шъхьэкӀэ яӀыгъхэт [[мэкъумэш]] лэжьыгъэхэм, унэӀут хуэду иэ пэмыкӀы хуэныкъуэгъу гъэпщылӀакӀуэм иӀэхэмкӀэ. ПщылӀым хьэпшыпыгъуэ мыхьэнэ езытыр нэхъапу и Ӏэшъагъу, и лэжьыгъу хъуар и гъэпщылӀакӀуэм е мэхъухэр, ауэ, и гъэшхэнымрэ кӀэлъыплъынымрэ гъэпщылӀакӀуэм и пшъэм илът. ПщылӀым езым еуэ [[мылъку]] иӀэкъым, къыгъэсэбэпыфыну къуэдеуэ хуиту щытыр и гъэпщылӀакӀуэм къырит къуэдейра. ПщылӀым [[унагъуэ]] ишъын и гъэпщылӀакӀуэм пӀалъэ иримтауэ хуиткъым, сэби игъуэтхэр езым хуэдуи и гъэпщылӀакӀуэм ей мэхъухэ. Мылъкум щыщ къэлытэгъуэ зэриӀэм шъхьэкӀэ пщылӀыр икӀи ящэфыну икӀи яхъуэжьыфыну.
ПщылӀым и псоукӀэм и фӀыгъэр зэпхатэр и гъэпщылӀакӀуэм [[ЦӀыхугъэ|цӀыхугъу]] хэлъымрэ иэ абым къыдэшхыкӀыным игугъамрэ. Япэрер нэхъыбэм макӀыу къэхъут; етӀуанэр къызхэкӀыр пщылӀ кӀэхэр къэгъуэтыным гугъ ин иӀу щытмэ. ПщылӀхэр пӀыным я сэбиигъуэм кӀэдзауэ Ӏоху лъапӀу, гугъу щытт абым пщылӀ «къызхахын» бжыгъэхэм яхуэныкъу, абы шъхьэкӀэ гъэпщылӀакӀуэ нэхъ бзаджэдыдэми я пщылӀхэм псоукӀэ хъэрзынэ яритын хуэт, къэрурэ [[Узыншагъэ|узыншагъэрэ]] яӀэным шъхьэкӀэ, зи Ӏэплъэпкъ зэфӀэувауэ; пщылӀ здаубыдыф лъэныкъуэхэм зи Ӏэплъэпкъыр зэфӀэувауэ лъэшу щытхэм дежь я гъашъэм кӀэлъыплъхэтэкъым, фэ ирамыплъу ягъэлажьэхэ.
ПщылӀхэр нэхъыбэм къыздыхахын кӀадзар япэреуэ и зэфӀэувэныгъэр щежьам, яужыми лъэшугъу хъуам лъэпкъ псом шъхьэкӀи [[Зауэ|зауэхэра]], дзэм хэт зауэлӀхэр яубыду, цӀыхухэр [[Дыгъуэгъуэ|яхьу]]. ПщылӀыгъуэр къэру игъуэту щызэфӀэувам, цыху псэукӀэм лъэшу хэхьауэ зэуэм пэмыкӀыуи пщылӀхэр къыхахын здыкӀадзар:
* ПщылӀ «лъэпкъ» хъэхъуэным;
* Хабзэ гуэрэхэмкӀэ шӀыхуэ зтелъ цӀыхум пӀалъэр къыщысым къытехуэр имытыжьтэмэ а и шӀыхуэр къызӀырихам и пщылӀ хъут;
* Щапхъаджагъэ гуэрэхэм шъхьэкӀэ цӀыхур пщылӀ хъуфынут;
* Яужыреуэ — адэм и ӀэнатӀэшхуэмкӀэ и быныр иэ и шъхьэгъусэр пщылӀу ищэфынухэт.
Иджыри къыздынэсым япэрей зэманхэми хуэду къохъур цӀыхухэр пщылӀ яшъу амалыншу лэжьыгъэ тралъхьэху. Схуэдэм къыхэмыхами пщылӀыгъуэр счыгъуи гурыӀуэгъуэ къыхэнэр зы — пщылӀыр [[КӀэсхэр|кӀэс]] — апхуэдэ гурыӀуэгъуэр пщылӀ зытӀущ къуэдейхэракъым зи гъашъэм еӀулъар, пщылӀыгъуэ псом и тхыдэми.
== ТехьэпӀэхэр ==
* [http://www.loc.gov/rr/program/bib/slavery/ ПщылӀыгъуэ. КъэӀохугъэ тхылъ.]{{Ref-en}}
* [http://www.digitalhistory.uh.edu/historyonline/slav_fact.cfm ПщылӀыгъуэм и «тхылъ». Тхыдэ.]{{Ref-en}}
* [http://www.slaverymuseum.co.uk/ ПщылӀыгъуэм и музей Британиэшхуэм.]{{Ref-en}}
{{Stub}}
[[Категория:Лъэпкъыгъуэ]]
[[af:Slawerny]]
[[an:Esclavitut]]
[[ang:Þēoƿdōm]]
[[ar:عبودية]]
[[ast:Esclavitú]]
[[ay:T'aqisiyäwi]]
[[az:Quldarlıq quruluşu]]
[[bat-smg:Verguobė]]
[[be:Рабства]]
[[be-x-old:Рабства]]
[[bg:Робство]]
[[bjn:Hulun]]
[[bn:দাসত্ব]]
[[bo:བྲན་གཡོག་རིང་ལུགས།]]
[[br:Sklaverezh]]
[[bs:Robovlasništvo]]
[[ca:Esclavitud]]
[[cs:Otrokářství]]
[[cy:Caethwasiaeth]]
[[da:Slaveri]]
[[de:Sklaverei]]
[[el:Δουλεία]]
[[en:Slavery]]
[[eo:Sklaveco]]
[[es:Esclavitud]]
[[et:Orjus]]
[[eu:Esklabotza]]
[[ext:Esclavitú]]
[[fa:بردهداری]]
[[fi:Orjuus]]
[[fiu-vro:Or'apidämine]]
[[fo:Trælur]]
[[fr:Esclavage]]
[[fy:Slavernij]]
[[ga:Sclábhaíocht]]
[[gl:Escravitude]]
[[he:עבדות]]
[[hi:दासप्रथा (पाश्चात्य)]]
[[hif:Gulami]]
[[hr:Robovlasništvo]]
[[ht:Esklavay]]
[[hu:Rabszolgaság]]
[[hy:Ստրկություն]]
[[id:Perbudakan]]
[[io:Sklaveso]]
[[is:Þrælahald]]
[[it:Schiavismo]]
[[ja:奴隷]]
[[jbo:selbaise'u]]
[[ka:მონათმფლობელობა]]
[[kaa:Qulshılıq]]
[[kg:Bumpika]]
[[kk:Құлиеленушілік құрылыс]]
[[kn:ಗುಲಾಮಗಿರಿ]]
[[ko:노예]]
[[krc:Къул тутуу]]
[[ku:Xulam]]
[[la:Servitudo]]
[[lb:Sklaverei]]
[[ln:Boúmbu]]
[[lt:Vergovė]]
[[lv:Verdzība]]
[[mk:Ропство]]
[[ml:അടിമത്തം]]
[[mr:गुलामगिरी]]
[[ms:Perhambaan]]
[[na:Itsio]]
[[nds:Slaveree]]
[[new:दास]]
[[nl:Slavernij]]
[[nn:Slaveri]]
[[no:Slaveri]]
[[nv:Naaltéʼ]]
[[oc:Esclavatge]]
[[pap:Sklabitut]]
[[pl:Niewolnictwo]]
[[pnb:غلامی]]
[[pt:Escravidão]]
[[qu:Isklaw]]
[[ro:Sclavie]]
[[ru:Рабство]]
[[rue:Рабство]]
[[sah:Кулут]]
[[scn:Schiavismu]]
[[sh:Ropstvo]]
[[simple:Slavery]]
[[sk:Otroctvo]]
[[sl:Suženjstvo]]
[[sn:Muranda]]
[[sr:Ропство]]
[[sv:Slaveri]]
[[sw:Utumwa]]
[[ta:அடிமை முறை]]
[[te:బానిసత్వం]]
[[th:ทาส]]
[[tl:Pang-aalipin]]
[[tr:Kölelik]]
[[uk:Рабство]]
[[ur:غلامی]]
[[vi:Nô lệ]]
[[war:Pagkauripon]]
[[yi:שקלאפעריי]]
[[yo:Okoẹrú]]
[[zh:奴隶制度]]
[[zh-min-nan:Lô͘-lē chè-tō͘]]
[[zh-yue:奴隸制]]
| |||