Мэзбжэн версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
Content deleted Content added
Created page with 'right|thumb| '''Мэз бжэн''' ( лат-бз. ''Capreólus capreólus'', [[уры...' |
No edit summary |
||
8 сатырыр
Шъхьар кlэкl, пэмкlэ памцlэ хъууэ, ауэ нэхэм иде хуэлъагу, бгъуэуэ щыт. Тхьакlумэхэр кlыхь ( см. 12-14 ), хуэхъурейху, памцlэху. Нэхэр ин, назу щыту. Пшъэр кlыхь, хъухэм яр нэхъ бгъуэуэ бзыхэм ям нэхърэ. Лъакъуэхэр псыгъуэ-кlыхь, гупэхэр нэхъкlэкl кlыбыхэм нэхърэ, абы шъхьакlэ кlыбыр егъэзыхауэ щыт, тхыцlэр см. 3 lатауэ иблъэпlкъым нэхърэ. Кlапэр кlэкlыбзэ ( см. 2-3 ) цым къыхэщкъым. Лъапэхэр зэву, памцlу, кlэкlыу щытхэ.
'''Бжъакъуэ'''
Бжъакъуэ зиlар хъухэра, ину щытхэкъым ( см. 15-30 якlыхьагъу, см. 10-15 язэхуакум дэлъу ), занду къыхэкlху ишъхьам идежь тlэкlу гъэчахэ икlагъымкlэ нэхъ зэбгъэдэтхэ.
16 сатырыр
Гъэ къэс бжъакъуэхэр япохур жэпуэгъуэ-дыгъэгъазэм, япэ кlышъэ жьхэм, яужкlэ нэхъ кlалэхэм. Кlэхэм къэкlын щыкlадзэр зы мазэ текlа яуж. Псоуэ къэкlауэ, щызэфlэувэхэр гъатхэпэ-мэлыжьыхьым; мэлыжьыхь-накъыгъэм бжъакъуэхэр быдэ мэхъухэри жыгхэм япlкъымрэ, къудамэхэмрэ щахъуэн кlадзэ, фэ къытенэжьахэр кlэраху
'''Фэр'''
Ин хъуахэм я фэр зыуэ, мы къуэлэну щыт, хъухэмрэ бзыхэмрэ яри зэхуэду. Шlымахуэм япкъыр псыфу иэ псыфэ-гъуабджу щыт, зэзэмызэкlэ хуэплъыжьу, икlыбагъым тхыцlэм идежь гъуабдж-къуафlцlэ хъууэ. Икlагъымкlэ ныбэмрэ лъакъуэхэмрэ ядекlэ нэхъ хужьу мэхъу, гъуэжьыфэ-пшахъуэфу. Лъакъуэ кlыбхэм ишъхьам идежь, кlапэм ихъуреягъыр хужьу иэ плъыжьыху щыт. Лъакъуэхэр икlагъымкlэ плъыжьыху хъуурэ йххэ. Шхьамрэ тхьакlумэхэмрэ кlыфэм хуэду щытхэ, иэ тэкlу нэхъ гъуэбджафэхэ. Жэпlкъкlагъыр хужьу щыт пэм ихъуреягъымрэ, lупашъхьамрэ фlыцlу щытхэ.
22 сатырыр
Гъэмахуэм пlкъымрэ пшъэмрэ зэхуэду плъыжьыфу щыт; ныбэр плъыжьыфэху; шъхьар псыфу хуэ плъыжьыфу
'''Чырхэм яфэр'''
Чыр къалъхуагъакlэхэм яфэр уэгу щыт, къэкlыгъэхэм къыхимыгъэщу. Езы фэр гъуэжь-плъыжьыфу щыт, ныбэмкlэ пшахъуафу щыту. Кlыбымрэ бгъумкlэ щырыщу хужь хэпхъауэ ирокlуэ. Икумкlэ ирикlуэхэр нэхъ къыхощхэ. Мазэ 2-3 идей, фэр нэхъ къуафlцlэ мэхъур, гъуабджафэ-плъыжьыфэ хъууэ. Цы плъыжьфэр къыхэкlыурэ уэгу хэлъахэр хом-хомурэ хокlыжьыр
32 сатырыр
Урысем зэр еуропэ лъэныкъу щопсоухэ, Карелым къыщыкlэдзауэ Уралымкlэ ирокlуэри Къэукъазым къыносыр .
== Зэрзэшъхьащыкlхэр ==
Еуропей мэз бджэныр шlыпlэ здэпсом елъытауэ зэшъхьащокlыр ифэр, иинагъыр. Апхуэдэм здэпсоумкlэ лъэпlкъ цlыкlу-цlыкlурэ ягуэчу зэхагъэкlхэ.
Иджыпсту нэхъ къыхагъэкlхэр лъэпlкъ-цlыкlуит хуит хуэду. Зэбгырыдзауэ, адрей мэз бджэнхэм япэджыжьу зэрыпсоуам шъхькlэ нэхъ ямыхьчу щытхэ:
* ''Capreolus capreolus italicus''. Урымым икумрэ ишъхъэрэ лъэныкъуэмрэ щопсоу.
* ''Capreolus capreolus garganta''. Игъэмахуэцыр псыфу зэрщытымкlэ къыхагъэкl. Эспаным ишъхъэрэм щопсо
Къуакъазым имэз бджэн инхэр зэзэмызэкlэ ''Capreolus capreolus'' caucasicus джоуэ лъэпlкъ-цlыкlу ялъытэ
== Сурэтылъэ ==
| |||
