ХьэпӀацӀэхэр версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Content deleted Content added
цӀ Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1390 (translate me)
цӀ бот: хорошая статья en:Insect; косметические изменения
51 сатырыр
[[ХьэпӀацӀэхэм я дамэ|ХьэпӀацӀэхэм я дамэхэр]] ({{lang-lat|alae}}) я сурэткӀэ кӀыфэ гукӀыӀум псыгъуабэ къыхэкӀыгъу щытхэ, [[ХуэкӀэ|хуэкӀэхэмрэр]] бгъэ склерит зызэдзэкӀахэмрэ япышъаху. Я нэхъыбэм дамэхэр гуэгъуитӀу щытхэ: япэрытхэмрэ (бгъэкум пытхэр), яужырытхэмрэ (бгъэкӀэм пытхэр). Дамэхэр фэ псыгъу зэфӀэтхэ ({{lang-lat|membrana}}), быдэгъуэ язытыр [[Бзэпс (Ӏэплъэпкъ)|бзэпс]] псыгъуэ ярикӀуэхэра, дамэм и пкъыгъуэ хъуху. Бзэпс «тхыпхъэм» зэхъуэкӀыгъуэ бжыгъэ техуа, бэуэ зэкӀэкӀху иэ бзэпс гуэрэхэр кӀуэду, я лъэныкъуэр зэрахъуэкӀыу, зэхыхьэху иэ пэмыкӀ къехъулъу. Абым пэмыкӀыу дамэм «къумшъхьэфэ» къишту хъуа — дамэм бзэпс и бгъуагъкӀэ хэлъауэ хъуар ипэмкӀэ ехахэ, и меканикэ зэфӀэтыкӀэм лъэшыгъуэрэ [[Аэрэдинамикэ|аэродинамикэ]] езыттэмрэ. Нэхъ куэддыду къумшъэфу зи дамэ хъуахэр [[hymenoptera]]-хэмрэ [[ДамэтӀуанэхэр|дамэтӀуанэхэмрэ]]. ЛӀэужъыгъуэ куэдхэм я зэхъуэкӀыгъуэр пэмыкӀыу хъуа, лъэтэныр псоуэ яужырыт дамэхэм ятуху зызэрахъуэкӀа, я япэрыт дамэхэр быду, Ӏэбжъанафэ дамэтелъ ({{lang-lat|elytrae}} хъуахэ, я яужырыт дамэ къутэгъуафӀэхэр яхъуму щымылъатэм дежь абыхэм якӀэлъху. Бжыгъэм ядежь дамэтелъхэм я бзэпсхэр яфӀэкӀуэда ([[ЦӀывхэр|цӀывхэм]], [[Дермаптерэхэр|дермаптерэхэм]]).
 
[[FileФайл:Insect anatomy diagram.svg|500px|thumb|center|ХьэпӀацӀэм и Ӏэплъэпкъыр. '''A''' — шъхьэ '''B''' — пкъы '''C''' — ныбэ; 1. [[ПакӀэ (хьэпӀацӀэ)|пакӀэ]] 2. НэцӀыкӀукӀагъхэр 3. НэцӀыкӀушъхьэхэр 4. [[Нэшхуэ (хьэпӀацӀэ)|нэшхуэ]] 5. [[ШъхьэкумцӀ (хьэпӀацӀэ)|шъхьэкумцӀ]] 6. бгъэпэ 7. тхылъынтхуэ 8. [[къурмакъей]] 9. бгъэку 10. бгъэкӀэ 11. япэрыт дамэ 12. яужырыт дамэ 13. [[КӀапцӀэ (хьэпӀацӀэ)|кӀапцӀэ]] 14. [[Гу (Ӏэплъэпкъ)|гу]] 15. джылалъэ 16. яужырыт кӀэтӀий (кӀэтӀий, куэтэн, анус) 17. [[анус]] 18. [[вагинэ]] 19. ганглиэ абдоминал 20. [[малфигиэ тубулхэр]] 21. Ӏэбжъэнашъхьэ бэгугъэ 22. [[Ӏэбжъэнэ (псэушъхьэ)|Ӏэбжъэн]] 23. лъапэ 24. [[лъэнкӀапэ]] 25. [[кӀэбдз]] 26. [[Артропод лъакъуэ|шхужъ]] 27. [[шхынгъэткӀу апарат]] 28. ганглиэ бгъэ 29. куэ 30. [[Ӏупс гланд]] 31. ганглиэ тэмакъкӀагъ 32. [[жэ]].]]
 
== Гулъытыгъуэ ==
65 сатырыр
 
{{Biology-stub}}
 
[[КатегорияКатегориэ:ХьэпӀацӀэхэр|ХьэпӀацӀэхэр]]
 
{{Link GA|en}}