Хьэщ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

 

== Шэныр ==

Хьэщхэм я псэукӀэр адрей джэдуушхуэхэм ям ехьчкъым. Унагуъэ гупышху [[Прайд|прайду]] зэхэсхэ. ШакӀуэхэри чырхэри зыпӀыр нэхъыбэм бзыхэра, хъухэм я хапӀэр здисхэр яхъумэ. Бзыхэм шъхьэкӀэ зэзэуэну хъухэр зэпэувэмэ нэхъыбэм зэзауэхэм ящыщ гуэрэр хокӀуадэ. [[Прайд]] гуэрэхэр зы псэушъхьэ закъуэхэм нэхъ ешъакӀуэхэкъым (хьэщ [[Пыл|пылхэм]] ешъакуэ къуэде щыӀэ). Хьэщыхъу зэфӀэувам зэшхыгъу 18 кг лыуэ хуэхъуфыну, пэмыкӀ къэлъытэгъуэкӀэ 31 кг хуэдиз<ref>''Гржимек Бернхард''. Африкэ псэушъхьэхэм дежь. — М. 1973. Н.78.</ref>. ЗэфэкӀыгъуэ яӀэмэ пэмыкӀ джэдухэр яукӀ иэ гиенэхэр.

 

Джэщ хъумэ шъакӀуэгъуэ шэныр зэрахъуэкӀ, хьэщыбзхэр зыр зым яуж иту кӀынфӀым хохьэхэри былымгупыр къахъуреихьыр. Хьэщыхъухэр яхэтмэ зэрдэӀэпыкъур зытӀущ ину мэгъуахъуэри былым псэушъхьэхэр егъащтэри ехур хьэщыбзхэр здыхэс лъэныкъуэмкӀэ.

 

Зебрэхэмрэ гнухэмрэ куэду щыщэӀэм, хьэщхэр абыхэм нэхъ яшъакӀуэкъым. МахуитӀ-махуищым зэ нэхъ шхэкъым хьэщыр, ауэ тхьэмахуэ зытӀущи мышхэфу щытыфыну. Гъаблэ Ӏэр къыщахуэкуэр [[Псэущхьэ куэшыгъуэр|псэушъхьэ куэчыгъэр]] губгъуэхэм щыкӀидзэм де. Апхуэдэм хьэщыбз чыр чэрыпӀ зиӀэр изакъу къэнэфыну былым гупхэр куэчу щыхэкӀым абыхэми яужу прайдри макӀуэхэ.

 

 

== Зэрзэпыхьэхэмрэ зэрзэфӀэувэмрэ ==

Зэпыхьэгъуэм идежь хьэщхэр шъабэ-шъабу зэхущытхэ ауэ икӀэм идежь хьэщыбзым и шэныр псынкӀыу зэӀохьэ куэдым Ӏохур зэзауэным нигъэсу. хьэщыхъу нэхъышъхьэр бзым похьэ абым хуэхьэзыру щытым, дэкъикъэ 20-30 къэс яуж ихьу, апхуэду сэхьэт бжыгъэкӀэ йокӀуэкӀ (махуэм 30-40 хуэдиз къэхъу). Щызэпыхьэм дежь хьэщыхъум бзым и пшъафэр и дзэхэмкӀэ еубыдыр, [[Джэдухэр|джэдууэ]] хъуам зэрахабзу.

 

 

== ЛӀэужъыгъэхэр ==

Дунем хьэщхэм щыщу лӀэужъыгъэ бжыгъэ тет, я инагъкӀэ шъхьэц сурэтымкӀэ, фэмкӀэ зэшъхьэщыкӀху. ЛӀэужъыгъу хъуар зым щымыхъукӀэ [[Африкэ|Африкэм]] щопсохэ [[Сахара]] пшэхъуалъэм ипшъэ лъэныкъуэм щыкӀэдзауэ.

* '''[[Индиэ хьэщ]]''' (''P. leo persica'') - [[Еуразиэ|Еуразиэм]] и ипшъэмрэ курыт губгъуэхэм исауэ щыта [[Алыдж|Алыджым]] къыщыкӀэдзауэ [[Джылэ Республикэ Китай|КъуэхьэпӀэ Китайм]] нэгъунэ. Иджыпсту 300 гуп хуэдиз нэхъ къэнэжьакъым [[Гир мэз|Гир хъумэпӀэм]] [[Гуджарат]] хэкум дежь [[Индиэ|Индиэм]].

 

== Тхыдэр ==

Лъэшдыду хьэщ лъэпкъхэр щызэфӀэувахэтэр плейстоцен зэманыгъуэм. 100-10 мин илъэскӀэ узэӀэбэкӀыжьмэ абыхэм нэхъыбэдыду шӀыпӀэ яубыдт шэрыпӀ дунем тету хъуам елъытамэ. ЛӀэужъыгъэ зэщымыщхэр [[Аласкэ|Аласкэмрэ]] [[Юконэ|Юконэмрэ]] къыщыкӀэдзауэ [[Ишъхъэрэ Америкэ|Ишъхъэрэ Америкэм]] [[Перу|Перум]] нэс [[Ипшъэ Америкэ|Ипшъэм]], [[Еуропэ]] псом, [[Азиэ|Азиэм]] [[Сыбыр|Сыбырым]] нэгъунэ, [[Африкэ|Африкэм]] и шӀыпӀэ нэхъыбэм. [[Ипшъэ Америкэ|Ипшъэ Америкэм]] хьэщхэр илъэс минипшъкӀэ узээбэкӀыжьмэ кӀуэдахэ.

 

* [http://www.wildlife-photo.org/keysearch.php?key=lion lion/ африкэ хьэщ хуиту псохэм я сурэтхэр] {{Ref-en}}