Къалэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Къалэхэм я тхыдэр нэхъыбэм зэпхар «къалэ» псалъэм гурыӀуэгъуэ халъхьэхэм - джылэм я псоупӀу шӀыпӀэ яубыдым и инагъыр, джылу дэсым и бжыгъэр, хьэблэкум и шӀыпӀэм мыхьэнэ зэрихьэр, быдапӀэ иӀэмэ (къэлъытэгъуэ къалэ джоуэ ирату бжыгъи щыӀа, быдапӀэ зимыӀэ хьэблэхэм) пэмыкӀхэр джоуэ.

Къалу хъуам я тхыдэр щыкӀидзэр цӀыху я шӀыпӀэм щихьа лъандэрэ, цӀыху псэукӀэ лъэуж къэгъэнахэмкӀэ.

Джыпсту дунем и къалэ нэхъ жъыдыду къалъытэхэр VIII-VII мин гъ. ди лъ. я. щыщхэр, абыхэм ящыщ: [[Иерихон]], [[Чатал Гуйук]] пэмыкӀхэр джоуэ.

[[ лъэхъэнэхэр|Курыт лъэхъэнэхэм]] къалэхэр нэхъыбэм къыздыхэкӀхэтэр быдапӀэхэм здэщытам дежь иэ я хъуреягъкӀэ. Адыгэбзэм хэт псалъэми ар егъэлъагъуэ, туркубзэхэм къахэкӀауэ къыхэхьа псалъэ «къала»-р зэдзэкӀамэ мыхьэнэ хэлъыр «[[быдапӀэ]]» иэ «[[Чэщанэ|чэшъанэ]]».

XIX-XX лъэхъэнэхэм къалэхэм я зэфӀэувэныгъэр зэпхатэр [[Индустриал револуциэ]] екӀуэкӀам. Къалэшхуэхэм я пашъхьэм нэхъ факъырэдыдэхэм ящыщ лъакъуэхэр щыпсохэт, ауэ гушӀгъогу транспортым и зэфӀэувэныгъэр къыщысым [[Еуропэ|Еуропэмрэ]] [[АШЗ|АШЗ-мрэ]] къалэпашъхьэ къыхэкӀыу кӀадзахэ унагъуэ къуэлейхэр дэсу.

** [[КхъухьӀухьэпӀэ|кхъухьӀухьэпӀэхэр]]

[[CategoryКатегориэ:Хэкумэтх]]