Псыхуабэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

'''Псыхуабэ''' ({{Lang-ru|Пятигорск}}) — [[Ставропол къэрал|Ставропол къэралым]] хэт къалэ. 2010 гъэм 19 щӀышылэм къыщыкӀэдзауэкъыщыщӀэдзауэ ИшъхъэрэИщхъэрэ-Къаукъаз федерал куейм икъалэи Ӏаташъхьакъалэ Ӏэтащхьэщ.

Км. 196 [[Шъэт-Къалэ|Щэт-Къалэ]] пэщылъпэщылъщ. Урыс-къалэ щыхъуар 1780 гъэм.

1334 гъэм япэреуэ Бешто тепсэлъыхьыр тхыдэм Ибн Батуна, хьарыпхьэрып-зекӀуэ "Биш-даг" (ӀуашъхьитхуӀуащхьитху) псыхуабэ къакӀэжу етхыр. Сигизмунд фон Герберштейным зэритхымкӀэ (джэрмэн пэштыхьым зекӀу Урысеймрэ пэмэкӀпэмыщI шӀыпӀэхэмрэщIыпӀэхэмрэ игъэкӀуам 1517 1526 гъэхэм) Къаукъаз къушъхьахэркъущхьэхэр ипшъэмкӀэипщэмкӀэ [[Псыжъ|Псыжь]] иде здыӀухьам бешто-адыгэхэр иэе "чики" мэпсохэ ("чики" - шхуиӀамжыхуиӀам кӀаххэр къыригъэкӀыу хъунхъунщ, гъуащу а цӀэмкӀэ къэбэрдейхэм еджу).

* 1561 гъэм Иуан Бзаджэр Урысейм ипщыр Гуэщэней Идархэ япхъур иэчэ. Абы щыгъуэми адыгэ пщыхэр [[Мэзкуу]] дохьахэдохьэхэ, урыс уэркъ лъэпкъ Черкасскэхэр абыхэм къахокӀыр.

* 1773 гъэм урыс-Ӏазэгъуэ Гюлденштедтым итхыгъэ иригъэкӀуэкӀхэмкӀэ ӀуашъхьаӀуащхьэ пштырым игугъ ешъырещыр, ибгъуэнкӀагъ псыхуабэ къыздыкӀэжми.

* 1780 гъэм урысхэм Константиногорск быдапӀэр яшъынящIын кӀадзэщӀадзэ иджырей Псыхуабэм идежьидеж - Азов-Мэздэгу дзэм я быдапӀэхэм ящыщу. А гъэм къалэр и иэпэреуэяпэреуэ къалъытэ.