ШыкӀэпшынэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
18 сатырыр
== ЦӀэр ==
И цӀэр къызхэкӀыр псалъищым: «''[[Шы|Шы]]''», «''КӀэ''», «''[[Пшынэ|Пшынэ]]''» — и цӀэм гурыӀуэгъуэ халъхьэ абыхэм, къызхэкӀамрэ къызхэшъыкӀамрэ. Иджырей шыкӀэпшынэхэм я бзэпсхэр гъушӀыкӀым къышашъыкӀ; япэрейхэмрэ, шыкӀэпшынэдыдэхэмрэ я бзэпсхэр [[Шы|шым]] и кӀэм къыхахт.
== ЗэфӀэтыкӀэр ==
=== Ижъырейр ===
Пкъыр, пшъэр, шъхьэр джоуэ зы пхъэ такъырым къыхахт ([[КӀей|кӀей]], [[Кхъужьей|кхъужьей]], [[Бжьей|бжьейм]]). ШыкӀэпшынэныбэр — къыр къызхэха пхъэми къыхашъыкӀт иэ пхъэ нэхъ шъабэм ([[Псей|псей]], [[Уэздыгъей|уэздыгъей]]).▼
▲Пкъыр, пшъэр, шъхьэр джоуэ зы пхъэ такъырым къыхахт ([[КӀей|кӀей]], [[Кхъужьей|кхъужьей]], [[Бжьей|бжьейм]]). ШыкӀэпшынэныбэр — къыр къызхэха пхъэми къыхашъыкӀт иэ пхъэ нэхъ шъабэм ([[Псей|псей]], [[Уэздыгъей|уэздыгъей]])
ШыкӀэпшынэм и кӀыхьэгъыр см 70; пкъым и бгъуагъыр см 7—20 (нэхъыбэм къагъэшъхьэпэтэр см 9—10); пкъым и кууагъыр см 4—8; бзэпситӀыр шхъэм идежь шыкӀэпшынэтхьэкӀумэхэм егъэубыдауэ ипэм нэс къэххэт, бзэпсфӀэгъэнапӀэхэм нэс, пшъэм икӀагъым дежь Ӏэпшъэпх идзауэ щытт — фэм къыхэшъыкӀауэ. Пкъым и кӀыбагъым «''Мыстхъу''» иэ «''Мэзышэ''» телът, еуэным ипэкӀэ щабзэр абым щаху.
=== Иджырейр ===
Иджырей шыкӀэпшынэр виолончел-скрипкэ орестр Ӏэмэпсымэхэм ятегъэпсыхьэуэ щыт. И шхьэр, пкъыр, пшъэр джоуэ я сурэтыр зэхъуэкӀауэ щыт. И бзыпсхэр гъушӀыкӀым къыхэшъыкӀа, тӀум ипӀэкӀэ я бжыгъэр плӀы мэхъур. Щабзэм и бзэр ӀэхъуамбэкӀэ ирачэкӀкъым, сурэтымрэ зэфӀэтыкӀэмрэ еуропей Ӏэмэпсымэхэм я щабзэм хуэду щыт.
А шыкӀэпщынэм и сурэт зэфӀэгъувэным зи лэжьыгъэ хэлъыр [[Ойберман Владимир|Владимир Ойберманым]].
== Зэреуэр ==
ШыкӀэпшынэм и еуэкӀэр тӀууэ зэшъхьэщокӀыр:
# ''КъуэкӀыпӀэ лъэныкъуэ еуэкӀэ'' (бзэпсхэр шыкӀэпшынэпшъэм текъузэн; къэбэрдей, абазэ еуэкӀэ)
# ''КъуэхьэпӀэ лъэныкъуэ еуэкӀэ'' (теӀэбагъуэ, шъабэ текъузэгъуэ бзэпсым; кӀах лъэпхэм я еуэкӀэ)
== Иджырей зэманым и къэгъэсэбэпыгъуэр ==
ШыкӀэпшынэр куэду къагъэсэбэп Ӏэмэпсымэхэм ящыщ къафэ ансамбылхэм «[[Кабардинка|Кабардинка]]», «[[Налмэс|Налмэс]]», «[[Меркурий|Меркуриим]]» джоуэ. Абым елъытауэ шыкӀэпшынэ еуэным и егъэсэныр фӀыуэ зэфӀэгъувауэ щыткъым, здагъасэ къуэдер [[Ипшъэ-Къаукъазым и Къэралыгъуэ Арт Институт|Ипшъэ-Къаукъазым и Къэралыгъуэ Арт Институтым]] [[Налшык|Налшык]] къалэм дэтым. Егъэджэнымрэ лъэпкъым къэгъэсэбэпыным и зэфӀэгъэувэжьыным лъэжьыгъэшхуэ хэзылъхьэр [[ГъукӀэ Зэмудин|ГъукӀэ Зэмудин]], нэхъыбу ижъырей шыкӀэпшынэм пылъу. Абы и ӀэнатӀэпӀашъхьэм кӀэту 2010 гъэм и фӀокӀадэм [[Мыекъуапэ|Мыекъуапэ]] къалэм идежь еджэщ зэӀуах — адыгэ уэрэдыжъхэм дэжъыуным, еуэным ягъэсэну, егъэджэныр илъэсиблкӀэ екӀуэкӀыну.
== ДжэгуакӀуэхэр ==
* [[Черкес Алий|Черкес Алий]] —
▲* [[Черкес Алий|Черкес Алий]] — [[Къэрэшей-Шэрджэс|Къ-Ш]] [[File:Flag of Karachay-Cherkessia.svg|30px|]]
* [[Къурашэ Ӏэрсен|Къурашэ Ӏэрсен]] — [[Къэбэрдей-Балъкъэр|Къ-Б]] [[File:Flag of Kabardino-Balkaria.svg|30px|]]
* [[Иуаз Зубер|Иуаз Зубер]] — [[Къэбэрдей-Балъкъэр|Къ-Б]] [[File:Flag of Kabardino-Balkaria.svg|30px|]]
| |||