Адыгэ автоном куей

Адыгэ автоном куей (урбз. Черкесская автономная область) — РССЗ-м 1928-1957 гъэхэм административ шӀыпӀу къыхагъэкӀыт. 1928 гъэм къыщыкӀэдзауэ Ипшъэ-Къаукъаз къэралым хэтт, 1937 гъэм къыщыкӀэдзауэ Орджоникидзе (Ставропол) къэралым хохьэ (къэралитӀри РСФСУ-м хэта).

• Къалэ нэхъышъхьэр — Черкесск.
• И инагъыр — 4 000 км².
• Джылу — мин 92, 9 (1939 гъэмкӀэ) абы: урысу — 58, 3 %; адыгу — 17, 2 %, абазу — 11, 0 %

Адыгэ автоном куей Черкесская автономная область
Къэрал	РССЗ
Зыхэхьэр	УРСФС
Хиубыдэр	5 куейуэ
Къалэнэхъышъхьэ	Черкесск къалэ (Ежово-Черкесск, Сулимов, Баталпашинск)
Махуэ щыхэлъхьар	1928—1957
Нэхъышъхьэбзэхэр	ур-бз., адыгэбзэ
Джылэр (1939)	92,9 мин цӀыху
Лъэпкъ дэсхэр	урысхэр — 58,3 %; адыгэхэр — 17,2 %; абазэхэр — 11,0 %

Тхыдэ

Мэлыжьыхьым и 30 махуэм 1928 гъэм Адыгэ лъэпкъ куейм автоном куей траӀуэ. Куейм и шӀыпӀэр тӀууэ зэхэкӀт: япэреуэ джылэхэр здыдэс ИнджыджцӀыкӀу, Инджыджышхуэ, Псыжъ джоуэ я псыхъуэхэм, етӀуану къушъхьахъупӀыу Уэрпрэ Чэфырэрэ я псыхъуэхэмрэ Ӏуашъхьэ яшъхьэщытхэмрэ 1957 гъэм шъычылэм и 9 махуэм Адыгэ автоном куеймрэ Къэрэчей автоном куеймрэ Къэрэчей-Черкес автоном куейуэ зэхагъэхьар Ставропол къэралым хэту.

Джылэр

	Куейхэр	Джылу дэсыр	Урысхэр	Адыгэхэр	Абазэхэр	Нэгъуэйхэр	Алыджхэр	Ермэлыхэр	Адрейхэр
1.	Черкесск къ.	28, 645	25, 105	519	417	144	129	280	2, 050
2.	Черкесскэ	12, 864	9, 209	183	2, 151	60	-	290	948
3.	Икон-Хъалк	18, 356	2, 333	5, 075	859	4, 804	-	13	271
4.	Кировскэ	14, 354	13, 880	39	22	24	-	14	375
5.	Кхъуэвы	9, 527	2, 543	1, 840	2, 929	1, 104	598	18	495
6.	Хьэбэз	14, 062	1, 118	8, 792	3, 857	12	-	3	270
	Дэсу хъуар	92, 898	64, 189	16, 454	10, 245	5, 156	827	618	4, 409

Къэгъэлъэгъуар 1939 гъэмкӀэ Совет Зэгуэт псом и джылэ бжыгъэ ирагъэкӀуэкӀамкӀэ къыхэха

ГъэхэмкӀэ и зэфӀэувэныгъэр зэрекӀуэкӀар, шӀыпӀэр гуэчауэ зэрщытам игъусу

• 
  1928 гъэм
• 
  1934 гъэм
• 
  1943 гъэм
• 
  1950 гъэм

Тхылъхэр

• А. Победоносцев «Черкесия». 1940 гъэ, Мэзкуу.

ТехьэпӀэхэр

• Адыгэ автоном куейм и лъэпкъ зэхэтыкӀэр 1939 гъэм екӀуэкӀа джылэбжыгъэмкӀэ

• Цуциев «Коренизация» администрациэ-шӀыпӀэ гуэшыгъуэхэр