Псыхуабэ

Псыхуабэ (урбз. Пятигорск) — Ставропол къэралым хэт къалэ. 2010 гъэм 19 щӀышылэм къыщыщӀэдзауэ Ищхъэрэ-Къаукъаз федерал куейм и къалэ Ӏэтащхьэщ.

Город Псыхуабэ урбз. Пятигорск Нып Дэмыгъэ Къэрал УрысейУрысей Федерациэм и субъект Ставропол КъэралСтавропол Къэрал Кординатхэр 44.033333, 43.0544°02′00″ с. ш. 43°03′00″ в. д.44.033333° с. ш. 43.05° в. д.   Зэманыгъуэр UTC+3

Км. 196 Щэт-Къалэ пэщылъщ. Урыс-къалэ щыхъуар 1780 гъэм.

Тхыдэ

1334 гъэм япэреуэ Бешто тепсэлъыхьыр тхыдэм Ибн Батуна, хьэрып-зекӀуэ "Биш-даг" (Ӏуащхьитху) псыхуабэ къакӀэжу етхыр. Сигизмунд фон Герберштейным зэритхымкӀэ (джэрмэн пэштыхьым зекӀу Урысеймрэ пэмыщӀ щӀыпӀэхэмрэ игъэкӀуам 1517 1526 гъэхэм) Къаукъаз къущхьэхэр ипщэмкӀэ Псыжь иде здыӀухьам бешто-адыгэхэр е "чики" мэпсохэ ("чики" - жыхуиӀам кӀаххэр къыригъэкӀыу хъунщ, гъуащу а цӀэмкӀэ къэбэрдейхэм еджу).

• 1561 гъэм Иуан Бзаджэр Урысейм ипщыр Гуэщэней Идархэ япхъур иэчэ. Абы щыгъуэми адыгэ пщыхэр Мэзкуу дохьэхэ, урыс уэркъ лъэпкъ Черкасскэхэр абыхэм къахокӀыр.
• 1773 гъэм урыс-Ӏазэгъуэ Гюлденштедтым итхыгъэ иригъэкӀуэкӀхэмкӀэ Ӏуащхьэ пштырым игугъ ещыр, ибгъуэнкӀагъ псыхуабэ къыздыкӀэжми.
• 1780 гъэм урысхэм Константиногорск быдапӀэр ящӀын щӀадзэ иджырей Псыхуабэм идеж - Азов-Мэздэгу дзэм я быдапӀэхэм ящыщу. А гъэм къалэр и япэреуэ къалъытэ.
• 1803 гъэм Псыхуабэр зыгъэпсэхупӀэ къалэу мэхъур.

Лъэпкъ дэсхэр

(2002 гъэмкӀэ урысей псом джылэ бжыгъэ ирагъэкӀуэкӀамкӀэ)

• Урыс - 153, 251
• Ермэлы - 27, 362
• Укрэин - 4, 405
• Алыдж - 4, 029
• Азэрбиджан - 2, 532
• Джурт - 1, 333
• Адыгэ - 1, 138
• Вьетнам - 1, 045
• Осетин - 986

Сурэтылъэ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•