Ныбгъуэ
Ныбгъуэ
ЩӀэныгъэ хэкӀыгъэхэр
Лъэпкъышхуэ: Псэушъхьэхэр
Типхэр: Кордэхэ
Тип къуэдзэ: ДжабэрыӀэхэ
ХэкӀ: Къуалэбзухэр
ХэкӀыгъуэ: Джэд теплъэ хэкӀыгъуэр
Лъэпкъ: Мэзджэд лъэпкъыр
Лъэпкъыгъуэ: Ныбгъуэхэр
ЛӀэужъыгъуэ: Ныбгъуэ
Латин цӀэр
Coturnix coturnix Linnaeus, 1758


Систематикэ
УикилӀэужьыгъуэм


Сурэтхэр
Уикисурэтылъэм

ITIS 553871
NCBI 9091

Ныбгъуэ (лат-бз.: Coturnix coturnix) — псэушъхьа, бзу, мэзджэд лъэпкъым ящыщ.

АплъэпӀкъыр

зэгъэзэхуэжын

КӀыфэм икӀыхьагъыр см. 16-20, ихьалъагъыр г. 80-145.

Ицыр пшахъуэфу щыт, шъхьашыгум, кӀыбым, кӀапэцхэм фӀыцӀафу, цыху хэпхъауэ щыт, нэкӀыбым плъыжьу цыхэр щыт. Хъухэм нэкӀур плъыжь-къуафӀцӀафу щыт, бгъэр плъыжь, жэпкъымрэ тэмакъымрэ фӀыцӀэ. АнэкӀэхэм я жэпкъымрэ тэмакъымрэ пшахъуэфэ, псыфу щыт, бгъэмрэ лъэныкъуитӀхэмрэ тет цыхэм гъуабджэ-къуафӀцӀу хэпхъа ( уэгу ).

Ныбгъуэхэр Еуропэм, Африкэм, КъуэхьапӀэ Азиэм, Урысейм къуэкӀыпӀэ лъэныкъуэмкӀэ Байкалым нэс щопсоухэ. Губгъуэхэм иэ къушъхьахэм щопсоу, ШӀымахуэкӀэ Африкэм Ипшъэ-КъуэхьапӀэ Азиэм мэкуэчхэ (Ипшъэ Африкэмрэ Индостанымрэ). Бгъуэ здашъыр, къыздырачыр Еуропэ псомрэ Азиэмрэ, Палестинэмрэ, Ираным, Туркистаным.

Зэрзэпыхьахэр

зэгъэзэхуэжын

Удзым къэкӀын зэркӀидзу, ныбгъуэм кӀиин кӀедзэ, хъухэм зэзэуэн кӀадзэ анэкӀэхэм шъхьакӀэ. Ябгъуэхэр шӀым щашъыр. АнэкӀэм дждыкӀэ 8-20 хуэдиз егъэтӀылъ, я фэр псыфу щыту къуафӀцӀэ, гъуабджэ яхэпхъауэ. ДжэдыкӀэхэм махуэ 15-17 тес, хъур хэмыту, изакъуэ къыречыр.

Зэрыпсохэр

зэгъэзэхуэжын

Гуэдзыр щыхъум идей ныбгъуэхэр губгъуэмкӀэ хэтысхьан кӀадзэри кӀэху пчэр мэхъухэ. Куэчын щыкӀадзэр шыщхьэӀум икӀэм щыкӀэдзауэ фокӀадэм икӀэм нэгъунэ. Яшхыр нэхъыбу къэкӀыгъэ ( джылэ, тхьампэ-къэтӀэпӀ, гъуэч ), макӀыу цӀыв Ӏамэ