Псынабэ

Псынабэ — Аруан къедзыгъуэм хыхьэ къуажэ. Псынабэ къуажэ тӀысыпӀэм и щӀыпӀащхьэ.

Къуажэ Псынабэ Къэрал УрысейУрысей Федерациэм и субъект Къэбэрдей-БалъкъэрКъэбэрдей-Балъкъэр Муниципал къедзыгъуэ Аруан къедзыгъуэ Кординатхэр 43.536667, 43.9543°32′12″ с. ш. 43°57′00″ в. д.43.536667° с. ш. 43.95° в. д.   Тхьэмадэ ДыщэкӀ Бэрис и къуэ Тимур Щыхалъхьар 1925 И инагъыр 18 км² Ӏувагъыр 88 км²/цӀыху Лъэпкъхэр адыгэхэр динхэр муслъымхэр Этнохоронимыр псынабэхэр Зэманыгъуэр UTC+3 Почтэ индексыр 361 319 Автом и кодыр 07 ОКАТО 83240000009

Хэкумэтх

Къуажэр Аруан къедзыгъуэм и къуэкӀыпӀэ ӀыхьэмкӀэ гъэзащ, Шэрэджыпсым и сэмэгу ӀуфэмкӀэ Ӏулъу. Къуажэм щыщӀэдзауэ къедзыгъуэ къалащхьэ Нарткъалэ нэс 8 км дэлъщ, Налшык къалэ нэс 34 км дэлъщ.

Къуажэ тӀысыпӀэм щӀы иӀыгъыр 18 км² мэхъу.

Нэхъ пэгъунэгъу къуажэхэр — Ишхъэрэ Къуэжьыкъуей ипшэ-къуэкӀыпӀэмкӀэ, Къэхъун къухьэпӀэмкӀэ, Псыкуэд ишхъэрэкӀэ.

Къуажэр Къэбэрдей щӀызахуэм телъщ, республикэм бгытехьэпӀэ Ӏыхьэм хиубыдэу. Ику лъэгагъыр 295 метрэкӀэ хы Ӏуфэм къыщхьэщокӀ. Къуажэм и релефыр и нэхъыбэм щӀызахуэу щытщ. КъуэкӀыпӀэмкӀэ Шэрэджыпсым и гъунэм бгъуэдэту ирокӀуэ Ӏуащхьэ цӀыкӀу Ӏэтахэр.

Къуажэ тӀысыпӀэм псы ресурсхэр щыкуэдщ. ЩӀыпӀэр республикэ псом нэхъ псыкуэд щӀыпӀэу щытщ. ЩӀыщӀагъ псыхэр метрэ 2—2,5-кӀэ фӀэкӀа я кууагъкъым. Абы нэмыщӀ псынэхэр щыкуэдщ. Къуажэ уэрамхэмкӀэ псынэ щӀым къыщӀэжхэр ирижэхэу щытщ. Псынэхэм я куэдагъым къыхокӀ езы къуажэм и цӀэри.

Климатыр уэмщ. Гъэмахуэхэр хуабэу щытщ, курыт температурэхэр бадзэуэгъуэ мазэм +28° нэс докӀуей. ЩӀымахуэр щӀыӀэтыӀэщ, щӀыщылэ мазэм курыт температурэхэр -7° нэс йох.

Тхыдэ

Къуажэр яухуащ 1925 гъэм, Ишхъэрэ Куъэжьыкъуей къыдэӀэпхъукӀа унагъуэхэм, япэ гъэхэми къуажэщӀэр Ишхъэрэ Къуэжьыкъуейм и унафэм щӀэту щытащ. 1928 гъэм къуажэм, щхьэхуэ къуажэ тӀысыпӀэ статус кърат.

1930 гъэхэм къуажэ тӀысыпӀэ щӀым пхъэщхьэмыщхьэ апщӀащхэр щаухуэхэр.

1954—1958 гъэхэм къуажэр Къэхъун къуажэм и унафэм щӀэту щытащ. 1958 гъэм къуажэм щхьэхуэ къуажэ тӀысыпӀэ статусыр хуагъэфащэж.

1963 гъэм къуажэ унафэм щӀэт Мэздахэ къуажэр, Псыкуэд къуажэ тӀысыпӀэм хагъэхьащ.

Жылэ

ЦӀыху бжыгъэр
2010	2012	2013
1 549	↗ 1 567	↗ 1 588

Джылэ дэсым и Ӏувагъыр — 88 цӀыху/км²

Лъэпкъ дэсхэр (2010 гъэ)

Лъэпкъ	ЦӀыху бжыгъэр	Ӏыхьэр  %
адыгэхэр	1 441	93,0 %
тыркухэр	91	5,9 %
урысхэр	15	1,0 %
адрейхэр	2	0,1 %
псори	1 549	100 %

Дин

Къуажэ мэжджытыр

Къуажэм зы мэжджыт дэтщ, еджапӀэ-медресе хэту.

ЕджапӀэ

• Курыт еджапӀэ № 1 — ур. Пролетарскэ, 69.
• ЕджапӀэ пэщӀэдзэ

Сымаджэш

• Къуажэ сымаджэш

Экономика

ЩӀыпӀэм псыр зэрыкуэдым къыхэкӀыу, къуажэм нэхъ ухуауэ щытхэщ псыфӀэфӀ къэкӀыгъэхэр.

ТехьэпӀэхэр

• Аруан къедзыгъуэ сайтым къуажэм и напэкӀуэцӀ