ЯтӀэкъуэ

ЯтӀэкъуэ — Дзэлыкъуэ къедзыгъуэм хыхьэ къуажэ. ЯтӀэкъуэ къуажэ тӀысыпӀэм и щӀыпӀащхьэ.

Къуажэ ЯтӀэкъуэ Къэрал УрысейУрысей Федерациэм и субъект Къэбэрдей-БалъкъэрКъэбэрдей-Балъкъэр Муниципал къедзыгъуэ Дзэлыкъуэ къедзыгъуэ Кординатхэр 43.95, 43.17444443°57′00″ с. ш. 43°10′28″ в. д.43.95° с. ш. 43.174444° в. д.   Тхьэмадэ Нэгъуей Бэрис ипхъу Лианэ Щыхалъхьар 1934 И инагъыр 12,5 км² Ӏувагъыр 67 км²/цӀыху Лъэпкъхэр адыгэхэр динхэр муслъымхэр Этнохоронимыр ятӀэкъуэхэр Зэманыгъуэр UTC+3 Почтэ индексыр 361 707 Автом и кодыр 07 ОКАТО 83 215 000 019

Хэкумэтх

Къуажэр Дзэлыкъуэ къедзыгъуэм и ишхъэрэ-къухьэпӀэ лъэныкъуэмкӀэ гъэзащ, Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Ставропол щӀыгумрэ я гъунэм пэмыжыжэу. Къажэм щыщӀэдзауэ Дзэлыкъуэ къуажэ нэс киломитритху, Псыхуабэ къалэ нэс километрэу 10 дэлъхэщ. Къуажэм и гъунэм блокӀ федерал гъуэгу Къаукъаз.

Къуажэ тӀысыпӀэм щӀы иӀыгъыр — 12,5 км² мэхъу.

Нэхъ пэгъунэгъу жылэ тӀысыпӀэхэр — Дзэлыкъуэ къуажэ ипшэ-къуэкӀыпӀэмкӀэ, Старопол щӀыгум и хуторхэ Тэмбыкъанрэ Зелонэрэ къухьэпӀэмкӀэ, киломитритхукӀэ нэхъ ипшэ-къухьэпӀэу и цӀэджэгъу къуажэ ЯтӀэкъуэ щылъщ.

ЯтӀэкъуэ республикэм и бгытехьэ Ӏыхьэм тетщ. Ику лъэгагъыр 570 метрэкӀэ хы Ӏуфэм къыщхьэщокӀ. Релефыр и нэхъыбэу уэрп бгытехьэ щӀызахуэу щытщ. КъухьэпӀэ лъэныкъуэмкӀэ къуажэм къыщхьэщытщ Ӏуащхьитху бгыхэр.

Гидрографиэр къуажэм къыщыгъэлъэгъуащ ЯтӀэкъуэ псымкӀэ. Абы нэмыщӀ къуажэм километритӀкӀэ нэхъ ишхъэрэу щылъщ къэрал псом щыцӀэрыӀуэ Тэмбыкъан псыхъурейр. Ишхъэрэ-къуэкӀыпӀэмкӀэ ЯтӀэкъуэ псыхъурей цӀыкӀухэр къуажэм къыпэщылъхэщ.

Климэтыр уэмщ. Гъэмахуэхэр хуабэу щытщ, курыт температурэхэр бадзэуэгъуэ мазэм +28° нэс докӀуей. ЩӀымахуэр щӀыӀэтыӀэщ, щӀыщылэ мазэм курыт температурэхэр -7° нэс йох.

Тхыдэ

Къуажэр яухуащ ЯтӀэкъуэ псым деж щӀапӀэ зиӀэу, Ӏэщабей къуажэм 1934 гъэм къыдэӀэпхъукӀа унагъуэхэм. Къуажэр зыухуахэм ящыщхэщ Быжь, Къардэн, Мэржэхъу, Мурат, Угъурлы, Тэтэркъан, Теувэжокъуэ, Щхьэныкъуэ унэцӀэхэр зезыхьэ унагъуэхэм. ТӀэкӀу тӀэкӀуурэ нэгъуэщӀ унагъухэми къуажэщӀэм къэӀэпхъуэн щӀадзахэщ.

Япэ гъэхэм къуажэщӀэр Дзэлыкъуэ къуажэ и унафэ щӀэту щтащ. Абы иуж къуажэм щхьэхуэ статус иратащ.

Иджы къуажэм мыофициалнэу «Къэбэрдей-Балъкэрым и куэбжэу» ироджэ, абдежым республикэм и хьэщӀэ лъапӀэхэр къыщрагъэблагъэу щырагъэжэжыу щыщытым щхьа.

Жылэ

ЦӀыху бжыгъэр
2010	2012	2013
845	↘ 832	↗ 833

Жылэ дэсым и Ӏувагъыр — 67 цӀыху/км²

Лъэпкъ дэсхэр (2010 гъэ)

Лъэпкъ	ЦӀыху бжыгъэр	Ӏыхьэр  %
адыгэхэр	827	97,9 %
урысхэр	10	1,2 %
адрейхэр	8	0,9 %
псори	845	100 %

Дин

Къуажэм зы мэжджыт дэтщ, еджапӀэ-медресе хэту.

ЕджапӀэ

• Курыт еджапӀэ № 1 — ур. Школнэ, 1.
• ЕджапӀэ пэщӀэдзэ

Сымаджэш

• Къуажэ сымаджэш

Экономикэ

Къуажэм и экономикэр нэхъыбэу зэпхар мэкъумэш ӀэщӀагъэращ. Псом нэхъ нэхъыбэу зыужа ягъуэтахэщ кӀэртӀофымрэ гуэдзмрэ зехьэныр.

Къуажэ тӀысыпӀэм и щӀым хеубыдэр Тэмбыкъан псыхъурейм и къуэкӀыпӀэ Ӏыхьэр. Абы къыщыщӀах ятӀэ пцӀа псыхъурей псыщӀагъым щӀэлъыр, санаториэхэм щхьа.

Сурэтылъэ

ЯтӀэкъуэ и бжьыхьэ панорамэ

ТехьэпӀэхэр

• Портал правительства КБР
• Коды ОКАТО - Этоко